Extra 2: zww, hww, kww

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica woordsoorten

zww, kww &  hww

Ontleden is:

• in stukjes uit elkaar halen
• die stukjes een naam geven

bijvoorbeeld 

een uilebal ontleden = uitpluizen

Zo kun je ook zinnen ontleden

Je kunt die stukjes een naam geven :

 - woordsoorten benoemen is taalkundig ontleden

 - de functie van het woord/de groep woorden (=zinsdeel)     benoemen is redekundig ontleden

  

Zo kun je ook zinnen ontleden

Je kunt die stukjes een naam geven :

 - woorden benoemen = taalkundig ontleden

 - de functie van het woord/de groep woorden (=zinsdeel) benoemen = redekundig ontleden

Piet is conducteur

Jullie hebben geleerd over:

• het werkwoordelijk gezegde
• het naamwoordelijk gezegde

Nu gaan we leren hoe we de werkwoorden in dat gezegde kunnen 

benoemen 

 ontleden

woordsoorten

Hoeveel werkwoorden zitten er in de volgende zin?

Even testen:

Alhoewel we allemaal graag naar Disneyland
hadden willen gaan dit paasweekend,
lijkt het ons toch beter om in groepjes van twee
het dichtstbijzijnde tuincentrum te bezoeken.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

3 verschillende werkwoorden

Het gezegde kan uit één of meer werkwoorden bestaan, 

die we allemaal een eigen naam kunnen geven:

1. zww = zelfstandig werkwoord
2. kww = koppelwerkwoord
   
3. hww = hulpwerkwoord

Zelfstandig Werkwoord (ZWW)

• Heeft een heel duidelijke betekenis (het is een doe-woord).

• Dit werkwoord vertelt wat er GEBEURT in een zin.

• Als een zin meerdere werkwoorden heeft, staat het ZWW meestal achteraan.

Koppelwerkwoord (KWW)

1. Zit er geen werkwoord met een duidelijke betekenis in de zin, dan moet er een kww staan.
2.  In een zin zit óf een ZWW óf een KWW. (Het is een zijn-woord)

De koppelwerkwoorden:

• hebben, zijn, worden
• blijven, blijken, lijken, schijnen
• heten, dunken, voorkomen. 

Hulpwerkwoord (HWW)

Alle werkwoorden die nu nog over zijn, zijn hulpwerkwoord

Kenmerken:

• komen voor in zinnen met meer dan één werkwoord
• helpen om het gezegde te maken, de tijd in de zin te maken.

Samengevat

1. Zoek het belangrijkste werkwoord
2. Dat is of een zww of een kww (doe- of zijn-woord)
3. Als er meer werkwoorden in  de zin staan, staat dat zww of kww achteraan
4. Alle overige werkwoorden in de zin zijn hww

Zij heeft haar fiets zelf GEREPAREERD.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Zij HEEFT haar fiets zelf gerepareerd.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Rieke is donderdag ziek GEWORDEN.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Alles begrepen? Test jezelf en sleep de rode vakjes naar de bijbehorende werkwoorden!

Mevrouw Witteveen zou wel eens grappig kunnen zijn.

zou

kunnen

zijn

HWW

HWW

KWW