M1 Reader Grammatica Zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Zinsdelen

Een trucje om grammatica beter te begrijpen, is de trap. 

(reader blz. 11)

Uitleg TRAP:

We beginnen altijd onderaan de trap.

Trede 1: 

Zoek de persoonsvorm in de zin.

Zoek de persoonsvorm

Tijdproef: Zet de zin in de andere tijd. De persoonsvorm verandert van tijd mee. 

Vraagproef: Zet de zin om in een vraag. De persoonsvorm komt vooraan in de zin te staan. 

Voorbeeld tijdproef

Jan gaat naar huis vandaag.

Jan GING naar huis vandaag.

PV = gaat

Voorbeeld vraagproef

Bijvoorbeeld.

Pim wil naar school.

WIL Pim naar school?

PV = wil

extra: getalproef

Je kunt ook de getalproef toepassen.

Als het onderwerp meervoud is wordt de PV ook meervoud.

Als het onderwerp enkelvoud is wordt de PV ook enkelvoud.

voorbeeld getalproef

Het kind gaat naar school. (ENKELVOUD)

De kinderen gaan naar school (MEERVOUD)

De PV is is ook meervoud geworden. 

Dus: de PV is 'gaat'. 

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Ik

loop

naar

school.

persoonsvorm

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. tijdproef
2. getalproef
3. vraagproef
4. coronaproef

Trede 2: 

Is het gezegde in de zin werkwoordelijk of naamwoordelijk? 

Trede 2 uitgelegd

Een werkwoordelijk gezegde bestaat uit ALLE WERKWOORDEN in de zin. Dus ook de persoonsvorm.

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit de persoonsvorm en het naamwoordelijk deel.

In deze reader oefenen we alleen het werkwoordelijk gezegde!!

Werkwoordelijk gezegde

1. Woordsoort
2. Zinsdeel

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
'Peter heeft gisteren een brief ontvangen.'

1. heeft
2. heeft ontvangen
3. ontvangen

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Wie is er vanmiddag thuisgebleven?

1. wie
2. is thuisgebleven
3. thuisgebleven
4. is

Oefenen

- Werkwoordelijk gezegde

- Werkwoordelijk gezegde

- Werkwoordelijk gezegde

- Werkwoordelijk gezegde

- Werkwoordelijk gezegde

Trede 3:

 Zet nu WIE? Voor de zinsdelen die je al gevonden hebt.

De derde traptrede is het ONDERWERP.

Voorbeeld

 Jan eet kaas.

 Eet is de PV. Eet is ook het werkwoordelijk gezegde. 

Zet hier nu WIE? voor en dan krijg je de vraag; Wie eet? Antwoord is Jan. Jan is dus het ONDERWERP.

Wat is hier het onderwerp?
'Mieke en Jitse zijn op weg naar huis'

Wat is het onderwerp?

Jij leert het onderwerp te vinden.

1. Jij
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Wat is de persoonsvorm?

Jij leert het onderwerp te vinden.

1. Jij
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Waarom weet je dat 'leert' de PV was? Leg uit

Trede 4: 

Zet nu de WAT? als vraagwoord in de zin.

Uitleg

Vraag voor de zinsdelen die je al hebt gevonden. 

Dus Wat eet Jan? 

Antwoord is het lijdend voorwerp: kaas. 

Dit heet het LIJDEND VOORWERP

 

Grammatica Lijdend voorwerp

Hij maakt zijn huiswerk.

WAT wordt door hem gemaakt?

LV = zijn huiswerk

De jongen gooiden sneeuwballen.

WAT wordt door de jongen gegooid?

LV = sneeuwballen

Razend gooide de leraar een krijtje door de klas.

WAT wordt door de leraar door de klas gegooid?

LV = een krijtje

Ze waarschuwden hem niet op tijd.

Wie/wat werd niet op tijd gewaarschuwd?

LV  = hem

Geen lijdend voorwerp

De baby slaapt in het warme wiegje.

wie / wat + onderwerp + gezegde

? de baby geslapen? Nee, dit kan niet.

Wat wordt door de baby geslapen? Nee, dit ook niet.

 Hier is geen lijdend voorwerp in de zin!

let op:

Het lijdend voorwerp ( traptrede 4) begint NOOIT met een voorzetsel en is te vervangen door het woordje: “iets”. 

Maken

Maak de opdracht (2 zinnen) op blz. 12

Zinsdelen oefenen

Op deze websites kun je de zinsdelen oefenen:

persoonsvorm

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend voorwerp

www.jufmelis.nl

Einde reader