21 24september 4 havo - communicatie les 1.2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4 oktober

• start communicatie H1
• Perenbomen bloeien wit

communicatie:

verbinding

informatie-uitwisseling

mededeling

Informatie delen en begrijpen

zender

boodschap

ontvanger

publiek - kennis en ervaring

referentiekader - je eigen kennis van de wereld

lesdoel

Je leert wat communicatie is en uit welke elementen het communicatieproces bestaat.

4 havo - 24 september

H1 communicatie - huiswerk nakijken

instructie H1 blz.53 t/m 55

maken opdracht 6 t/m 9 blz. 30 

1 Communiceren doe je samen

Wat is communicatie?

Proces met:

• Zender
• Boodschap
• Ontvanger
• Publiek
• Referentiekader

Pas als de boodschap is overgebracht én ontvangen, is er sprake van communicatie.

huiswerk

vraag 1

1 zender (de spreker of schrijver)

2 boodschap (de informatie)

3 ontvanger (de lezer of luisteraar)

vraag 2

Je maakt contact met de andere persoon en pas als de informatie is overgebracht én ontvangen is er sprake van communicatie.

vraag 3

Zowel de zender als ontvanger beschikken over bepaalde voorkennis en hebben hun eigen referentiekader, waardoor ieder op een unieke manier betekenis geeft aan een boodschap. 

vraag 4

a Bijvoorbeeld: Het referentiekader is de manier waarop je naar de wereld kijkt. Dit referentiekader is per persoon uniek, omdat ieder mens over een unieke geschiedenis, achtergrond en

persoonlijke ervaringen beschikt.

vraag 4

b Bijvoorbeeld: Mijn vader is boekhouder en bekijkt alles in cijfers. Als ik vakantiewerk zoek en de keuze heb uit meerdere baantjes, zegt hij altijd dat ik moet kiezen voor het hoogste salaris. Maar ik vind het belangrijker dat het leuk werk is of dat er leuke collega’s zijn. We hebben dan geen ruzie, maar we zitten niet op één lijn en dat zorgt soms wel voor ongemakkelijke gesprekken.

vraag 5

Soms, maar niet altijd. Een communicatiemiddel is het vervoermiddel van je boodschap. Dit kunnen media zijn zoals krant, telefoon of internet, maar ook je zintuigen. 

Communicatiemiddelen

Het middel dat je gebruikt om je boodschap te verzenden.

• stem, gezichtsuitdrukking
• medium (telefoon, krant, internet etc.)

Communicatiemiddelen

- woorden en lichaamstaal (verbaal en non-verbaal)

- medium (dit staat altijd tussen de zender en de ontvanger in)

Er is altijd sprake van een medium bij schriftelijke communicatie.

voorbeelden van verschillende media:

boek, tijdschrift, internet, e-mail, sociale media etc.

communicatiemiddelen

Bij schriftelijke communicatie sta je niet in direct contact met de boodschapper of ontvanger.

Belangrijk: dit stelt andere eisen aan de formulering.

De boodschap moet helder zijn

Communicatiedoelen

Alle communicatie heeft hetzelfde doel:

aandacht vragen

Communicatiedoelen

Aandacht vragen, redenen:

- activeren : overhalen om iets te doen

- amuseren: vermaken

- informeren: leren

- beschouwen: de ander een mening laten vormen over een bepaald onderwerp

- overtuigen: de ander moet de mening van de boodschapper overnemen.

Afhankelijk  van een doel bepaal je de tekstvorm.

Context

- het referentiekader van zender en ontvanger

- het communicatiemiddel

- het communicatiedoel

- tijd, plaats en situatie

Doorlopend proces

Communicatie is niet rechtlijnig, je houdt rekening met alle elementen.

Hoe?

Door steeds dezelfde vragen te stellen:

1. Wat is de boodschap?

2. Wat is mijn referentiekader en dat van de ontvanger?

3. Welke reactie wordt verwacht?

Dus: Wat is het communicatiedoel? Welk communicatiedoel en welke tekstsoort passen daarbij het beste?

Aan de slag

Lees de tekst 'Ode aan de scheidsrechter'

15 Scheidsrechter is een beroep waarvoor je bereid moet zijn om te ‘lijden’. Je mag niet opvallen en als je iets verkeerd doet, dan word je publiekelijk terechtgesteld. Er valt weinig eer aan te behalen.

16 Er is sprake van fysieke ruis: vanwege de omstandigheden in een stadion kan de scheidsrechter

zijn assistenten niet altijd goed verstaan via de headset.

17 ‘In veel gevallen is dichtbij staan echter juist een nadeel, want je verliest het zicht op de context

van een situatie.’ (regels 41-43)

18 Vier verschillende vormen van non-verbaliteit die in alinea 4 genoemd worden zijn gebaren,

houding/positie, oogcontact en mimiek

19 Continue kritiek maakt het lastig voor de scheidsrechter om zijn werk goed uit te voeren. En als de

scheidsrechter zijn werk niet goed kan doen, kan een voetbalwedstrijd minder goed gespeeld

worden. Daarvan hebben zowel de spelers als de toeschouwers last.

20 De schrijver wil je informeren over hoe scheidsrechter Dennis Higler gedragsregels heeft ingesteld

om zo goed mogelijk zijn werk te kunnen doen. Daarmee wil hij je indirect ook overtuigen dat scheidsrechters wel wat meer gewaardeerd mogen worden.