Herhaling

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Herhaling

Wie of wat ben ik?

Klassikale uitleg hoofdstuk 2

Rechter spelen

ZW

DOEN

Einde van de middeleeuwen

• Aan het einde van middeleeuwen verbeterde de landbouw, hierdoor kon er meer voedsel worden verbouwd.
• Door de overproductie kon er worden gehandeld en ontstonden er steden
• in de steden nam de welvaart enorm toe

Handel 

Door de toenemende welvaart wilden de rijke Europeanen graag luxe producten, zoals specerijen

Specerijen

• Europeanen wilden graag specerijen, want:

1. ze gaven het eten weer smaak én 
2. zorgden ervoor dat eten langer houdbaar blijft
   
3. ze werden gebruikt als medicijn

• Maar ze groeien alleen in Zuidoost-Azië.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Oorzaken (motieven) opbloei ontdekkingsreizen:

§2.2

Zoektocht naar een nieuwe route

2.2.2

Het begin van de ontdekkingsreizen

Economie: Producten uit Oosten leverden veel geld op

Religie: Europeanen wilden christendom verspreiden

Politiek: expansie zorgde ervoor dat vorsten hun macht uit konden breiden: expansie

Techniek: nieuwe uitvindingen zoals kompas en het astrolabium maakte reizen makkelijker

Kennis: Nieuwe kaarten van de wereld. Daarnaast kennis van de klassieke oudheid

Europese landen willen zelf winst maken

• De Portugezen ontdekken de route naar Azië over zee
  

• Vasco da Gama maakt als eerste Europeaan de zeereis naar India (1498)

• Portugezen houden deze Carreira da India strikt geheim

Eerste Nederlanders in Azië

• Cornelis de Houtman komt in 1596 als eerste Nederlander in Oost-Indië aan
  

• Opbrengst net voldoende om de kosten eruit te krijgen, vooral door verkeerde ruilmiddelen.

• Toch is het doel bereikt: een route via Kaap de Goede Hoop is bewezen

2.3 

HET IDEE VOOR DE REIS

• De Italiaan Christoffel Columbus wilde een snellere route vinden naar Azië
• Kaart van Toscanelli
• Steun van vorsten
• Isabella van Castilië (Spanje)

Kaart van Toscanelli (1474) over de moderne kaart geprojecteerd

DE EXPEDITIE

• Vloot van 3 schepen en ongeveer 90 bemanningsleden
• Na 9 weken: land in zicht!
• Bevolking: eenvoudig en vreedzaam
• Bekering
• Rijkdommen werden aangeboden aan de koningin van Spanje
• Hierna volgenden meer expedities

CONQUISTADORES

• Spaanse veroveraars
• Goud en zilver
• Europese wapens en ziektes doodden het grootste deel van de inheemse bevolking

2.4

Velasquez(Cuba)

Cortès (Mexico)

Cortés naar de nieuwe wereld

• Na Columbus gaat Diego Valazques naar Cuba (1511)
• Hernan Cortés naar Mexico (1519)

Eenmaal daar....

• Ontmoeting met monnik Géronimo de Aguilar  
• Verdwaalde monnik, kent de taal en lokale bevolking
• Cortés verslaat de bevolking snel
• Cortés krijgt geschenk: La Malinche

Kennismaken met een nieuwe cultuur

• Klassensamenleving: adel, gewone man, slaaf
• Hoofdstad: Tenochtitlan
• Polytheistische godsdienst
• Landbouw en handel

500 soldaten vs miljoenen Azteken

• Cortés  neemt 500 soldaten mee en sluit bondgenootschap met rivalen
• Moctezuma komt dit weten
• Paardsoldaten
• Moctezuma stuurt goud als geschenk
• El Dorado

In de hoofdstad...

• Breken veel ziektes uit
• Moctezuma gevangen genomen
• Spaanse leger jaagt op Cortés, loopt over
• Opstanden, bondgenoten van Cortés redden het niet.
• Spanjaarden winnen uiteindelijk

2.5

Een veranderende wereld

• Middeleeuwen - kerk & geloof centraal 
• Weinig mensen konden lezen (de Bijbel) - mensen geloofden priesters.

Veranderende houding na circa 1300:

• Kruistochten: toename welvaart, maar ook kennis
• Meer welvaart: meer macht & zelfstandigheid bij burgers
• Ontdekkingsreizen: meer kennis over de wereld uit andere landen

Gevolgen

Gevolg? - meer onderzoek buiten de Bijbel

Vanaf 1500:

• Onderzoeken astronomie (heelal bestuderen) - Copernicus
• Geocentrisme vs heliocentrisme
• Galileo Galilei - uitvinding telescoop

Nieuwe kennis en opvattingen

• Circa 1350: uitvinding boekdrukkunst. 
• Gevolg: ideeën eenvoudiger verspreid
  
  
• 1450: Johannes Gutenberg - Bijbel voor het eerst machinaal gekopieerd

Veranderd wereldbeeld - de aarde is bol!

Veranderend wereldbeeld - de hemel zit boven de aarde, de hel eronder

Maar de kerk...

• Wetenschappelijk denken: meer kennis en begrip wetenschappers en gewone burgers
• Maar ook conflicten in de kerk...
• Inquisitie: kerkelijke rechtbank
• Wetenschappers moesten hun onderzoeksresultaten herzien, anders zou er een straf volgen...