6.2 Systematische naamgeving

6.2 Systematische namen
1 / 17
suivant
Slide 1: Diapositive
ScheikundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

Cette leçon contient 17 diapositives, avec quiz interactif et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 30 min

Éléments de cette leçon

6.2 Systematische namen

Slide 1 - Diapositive

Waarom naamgeving?
  •  Bedacht door IUPAC
  • Iedereen praat over hetzelfde, wereldwijd!
  • Gebaseerd op vaste systematiek: universeel toepasbaar

Slide 2 - Diapositive

Naamgeving van onvertakte alkanen
  • Aantal C-atomen bepaalt stamnaam volgens Binas 66D
  • 3 C: prop-
  • 5 C: pent-
  • Alkaan heeft geen dubbele bindingen, dus krijgt uitgang
    -aan 
  • Methaan, ethaan, propaan, pentaan, etc.

Slide 3 - Diapositive

Naamgeving van vertakkingen
  • Vertakking noem je alkylgroepen
  • De lengte van de vertakking krijgt de stamnaam: meth- (1), eth- (2), prop- (3), but- (4), enz...
  • De uitgang is dit keer -yl
  • Dus een vertakking van 1 C: methyl
  • Vertakking van 3 C: propyl

Slide 4 - Diapositive

Naamgeving alkaan
  • Klassikaal voorbeeld
  • Veel kleine regeltjes!
  • Nalezen: boek p. 169

Slide 5 - Diapositive

Naamgeving van een alkaan
  • Stap 1: vind langste onvertakte keten C-atomen. 
  • Hoofdketen
  • Hier: hoofdketen is 6x C
  • 6 C-atomen heeft als stamnaam hex-. En een alkaan heeft als uitgang -aan, dus wordt de stamnaam hexaan.

Slide 6 - Diapositive

Naamgeving van een alkaan
  • Zijgroepen op hoofdketen.
  • Positie op hoofdketen: met cijfer
  • Nummeren vanaf links of rechts?
  • L ⟶ R: 3, 5, 5
  • R ⟶ L: 2, 2, 4
  • Kiezen: Alleen de tweede nummering is toegestaan, omdat 2 een kleiner getal is dan 3. Je komt bij deze tweede nummering eerder bij een zijketen dan bij de eerste nummering.

Slide 7 - Diapositive

Naamgeving van een alkaan
  • Zijgroepen in naam vermelden voor hoofdketen
  • voorvoegsel
  • Bij naam ook positienummer:
    4-ethyl
    2-methyl
    2-methyl

Slide 8 - Diapositive

Naamgeving van een alkaan
  • Komt dezelfde zijgroep vaker voor, dan gebruik je numerieke voorvoegsels (Binas 66C). 
  • Methylgroep komt twee keer voor: dimethyl
  • Di- is het numerieke voorvoegsel voor twee.
  • Positienummer wordt ook dubbel vermeld: 2,2-dimethyl

Slide 9 - Diapositive

Naamgeving van een alkaan
  • Stamnaam: hexaan
  • Zijgroepen:
    4-ethyl
    2,2-dimethyl
  • Zijgroepen op alfabetische volgorde in naam (zonder numeriek voorvoegsel)
  • ethyl komt voor methyl

Slide 10 - Diapositive

Naamgeving van een alkaan
  • Getallen worden in naam gescheiden door een komma
  • Een getal en letter in naam worden gescheiden door een streepje

  • 4-ethyl-2,2-dimethylhexaan

Slide 11 - Diapositive

Naamgeving van een alkaan
  • Wat is de naam van dit alkaan?

Slide 12 - Diapositive

Naamgeving van een alkaan
  • Stamnaam: pentaan
  • Zijgroepen: methyl op C-atoom 2 en ethyl op C-atoom 3
  • 3-ethyl-2-methylpentaan

  • Kies de hoofdketen zodanig dat in vertakkingen geen andere vertakkingen voorkomen!

Slide 13 - Diapositive

Naamgeving van een alkeen
  • Lijkt op naamgeving voor een alkaan, maar 2 veranderingen:
  1. uitgang is niet -aan, maar -een
  2. plaats van dubbele binding wordt weergegeven met een nummer
  • Is er dubbele binding? Dan bepaalt deze de nummering!
  • Positie in stamnaam: but-1-een

Slide 14 - Diapositive

Wat is de naam van dit alkeen?

Slide 15 - Question ouverte

Naamgeving van een alkeen
  • Langste onvertakte keten van C-atomen waarin de dubbele binding voorkomt: 5 C-atomen: pent- als stamnaam
  • Uitgang -een. Tellen vanaf waar de dubbele binding begint (2), dus pent-2-een.
  • 2 methylgroepen: 4,4-dimethyl
  • 4,4-dimethylpent-2-een

Slide 16 - Diapositive

Huiswerk
Lezen 6.2 (naamgeving alkynen en cyclo)
 maken opg 9 t/m 19

Slide 17 - Diapositive