3 vmbo-pm 8.2 Gedrag: oorzaken van gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

8.2 Oorzaken van gedrag

wat gaan we vandaag doen?

korte herhaling vorige les

nakijken opdrachten

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie: 8.2 Oorzaken van gedrag

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

8.1 Wat is gedrag?

gedrag = alles wat een mens of dier doet

prikkel =  een verandering in je omgeving

respons = de reactie op een prikkel

Gedrag bestaat vaak uit een aantal handelingen.

8.1 Wat is gedrag

studie van gedrag:

- = ethologie

- dieren in het wild (natuurlijk gedrag)

- in gevangenschap ander gedrag

- observeren afzonderlijke gedragingen

- objectief: feiten, dus GEEN meningen

8.1 Wat is gedrag

Vaak moet een onderzoeker een dier langere tijd observeren.

In die tijd voert het dier veel verschillende handelingen uit.

De onderzoeker beschrijft deze handelingen in een ethogram.

Tijdens het uitvoeren van een onderzoek maakt de onderzoeker een lijst van opeenvolgende handelingen van het dier.

Zo'n lijst heet een protocol.

ethogram en protocol

8.1 Wat is gedrag?

gedragsketen = een serie handelingen in een vaste volgorde

Voorbeeld: paringsgedrag (gedrag dat vooraf gaat aan de voortplanting)

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je vertellen waardoor gedrag wordt veroorzaakt

- kan je vertellen wat inwendige en uitwendige prikkels zijn

- kan je uitleggen wat sleutelprikkels zijn

- kan je uitleggen wat supranormale prikkels zijn

- kan je uitleggen op welke manier reclame ervoor zorgt dat consumenten iets kopen

Biologie met Joost

8.2 Oorzaken van gedrag:

https://www.youtube.com/watch?v=fbKLhSgOF0w

8.2 Oorzaken van gedrag

Gedrag wordt veroorzaakt door:

1. inwendige prikkels: honger, dorst, angst

wordt ook vaak de motivatie genoemd: dit bepaald of bepaald gedrag wel of niet wordt uitgevoerd

2. uitwendige prikkels: eten zien en ruiken

Gedrag komt vaak tot stand door een combinatie van inwendige en uitwendige prikkels.

8.2 Oorzaken van gedrag

sleutelprikkel:

- een prikkel die een bepalende rol speelt bij het veroorzaken van een bepaald gedrag

- wekken bij een dier sterker een bepaald gedrag op dan andere soortgelijke prikkels

- veroorzaakt altijd hetzelfde gedrag

- bijv. snavel met rode vlek bij meeuwen

8.2 Oorzaken van gedrag

supranormale prikkel:

- een prikkel die een sterkere respons veroorzaakt dan de normale sleutelprikkel

- kunstmatige prikkel: vaak gemaakt door mensen

8.2 Oorzaken van gedrag

Mensen zijn ook gevoelig voor sleutelprikkels en supranormale prikkels.

Mensen kijken naar elkaars uiterlijk en letten daarbij op bepaalde eigenschappen: rode lippen, lange benen.

Mensen kunnen de prikkels sterker maken door bepaalde kenmerken te benadrukken: rode lippenstift, hoge hakken. Dit zijn voorbeelden van supranormale prikkels.

8.2 Oorzaken van gedrag

consumentengedrag:

- = het gedrag van mensen die producten kopen

- in reclame wordt veel gebruik gemaakt van sleutelprikkels en supranormale prikkels

- bepaalde eigenschappen van producten worden benadrukt of overdreven

- deze prikkels kunnen ervoor zorgen dat mensen deze producten gaan kopen

VRAGEN??

zelf aan de slag

opdracht 13, 14 en 15 maken

herhalen leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je vertellen waardoor gedrag wordt veroorzaakt

- kan je vertellen wat inwendige en uitwendige prikkels zijn

- kan je uitleggen wat sleutelprikkels zijn

- kan je uitleggen wat supranormale prikkels zijn

- kan je uitleggen op welke manier reclame ervoor zorgt dat consumenten iets kopen