4 HAVO Thema 1 BS3 en BS4 plantaardige, dierlijke cellen; celorganellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Goedemorgen!

This is the place to   Bio

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 3: Plantaardige en dierlijke cellen

Basisstof 4: Organellen

H5

Thema 1

Inleiding in de biologie

Herhalen vorige les

Basisstof 2: organen, weefsels en cellen

1. Je kunt orgaanstelsels, organen, weefsels en cellen bij een mens herkennen en de kenmerken en functies ervan beschrijven
2. Je kunt beschrijven dat groepen cellen in een weefsel, orgaan of orgaanstelsel een gezamenlijke functie uitoefenen
3. Je kunt bij (delen van) organismen het verband aangeven tussen vorm en functie. 

Een weefsel is ...

1. .. een groep cellen met een bepaalde bouw en functie
2. .. een groep cellen met een bepaalde functie
3. .. een groep cellen met een bepaalde bouw
4. .. een groep cellen

Hoeveel weefsels zie je hier?

1. 1
2. 2
3. 3
4. Géén weefsel

zet de onderdelen van groot naar klein 1 is het groots en 4 is het kleins

1

2

3

4

weefsels

organen

orgaanstelsels

cellen

Levenskenmerken en voorbeelden bij mensen.

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plaats.

een mens kan lopen

adem halen met behulp van longen

een baby wordt een peuter

de mens eet brood

de mens ziet een vogel vliegen

een vrouw kan een baby krijgen

een mens plast

ademhalen

voeden

uitscheiden

waarnemen

bewegen

voortplanten

groeien

Leerdoelen

• BS3: Je kunt onderscheid maken in dierlijke en plantaardige cellen, onderdelen benoemen en functies daarvan beschrijven
• BS3: Je kunt een microscoop beschrijven daarmee organismen bestuderen
• BS4: Je kunt de functies van organellen omschrijven
• BS4: Je kunt eigenschappen aan cellen toekennen gebaseerd op hun bouw

Hoe bestudeer je cellen?

Microscopie:

Lichtmicroscopie (tot 1000x)

Elektronenmicroscopie (tot 100.000x)

transmissie-elektronen microscoop (TEM, 2D)

Scanning elektronenmicroscoop (SEM, 3D)

Dierlijke cel

Plantaardige cel

+ vacuole/bladgroenkorrels/celwand

Celkern

Bevat DNA-moleculen 

(= chromosomen) en regelt alle belangrijke processen in de cel.

Een gen (specifiek stukje DNA) bevat de code voor de aanmaak van 1 type eiwit. 

Kopie van een gen wordt gemaakt --> mRNA

mRNA gaat via kernporiën naar Ribosomen

Ribosomen

(veelal gelegen op de membranen van het ER)

bolvormige organellen voor productie van eiwitten

(= eiwitsythese)

Het mRNA bindt zich aan de ribosomen.

Ribosomen "lezen" het mRNA-molecuul af en produceren een specifiek eiwit

Endoplasmatisch Reticulum

Netwerk van membranen dat dient voor transport van stoffen binnen een cel

De geproduceerde eiwitten worden via het Endoplasmatisch Reticulum 

(en via het Glad ER) naar het Golgi-systeem vervoerd

Golgi-systeem

plat membranensysteem dat ervoor zorgt dat eiwitten hun specifieke vorm krijgen en buiten de cel kunnen worden afgegeven

Het Golgi-systeem verwerkt het eiwit en verpakt het in Golgi-blaasjes 

Golgi systeem

Andere organellen

Mitochondrium

De energiefabriekjes van de cel

In de mitochondrium vindt de verbranding plaats 

Hier wordt glucose verbrandt en de vrijgemaakte energie wordt vastgelegd in moleculen van de stof ATP (adenosinetrifosfaat)

ATP moleculen kun je vergelijken met opgeladen batterijen die ergens anders in de cel gebruikt kunnen worden als er ergens energie nodig is

Chloroplasten

Bladgroenkorrels

Alleen plantencellen bevatten chloroplasten

Chloroplasten voeren de fotosynthese uit

In de membranen liggen de enzymen (eiwitten) die de fotosynthese uitvoeren

Sleep de organellen naar de juiste functie.

Transportsysteem

Levert energie

Breekt stoffen af

Maakt eiwitten

Bevat chromosomen

Celkern

Ribosomen

Lysosoom

Mitochondriën

ER

Golgi-systeem

Hoe zat het ook alweer?
Op het plaatje zie je een...

1. weefsel
2. orgaan
3. orgaanstelsel

Welke cellen hebben een celwand?

1. Dierlijke cellen
2. Plantaardige cellen

Bij welk rijk hebben de organismen cellen met de kenmerken?

1. dieren
2. planten
3. schimmels
4. bacterien

Bekijk de afbeelding
Dit zijn:

1. Bacteriële cellen
2. Schimmelcellen
3. Plantencellen
4. Dierlijke cellen

Sleep het juiste woord naar de plek op de microscoop

voet

stelschroef

diafragma

tafel

objectief

tubus

Welke vorm zie je als dit door de microscoop bekijkt?

Sleep de letter     'd.'     naar de juiste vorm.

d.

Leg uit om welk organel voornamelijk aanwezig zal zijn in spiercellen.

Leerdoelen

• BS3: Je kunt uitleggen wat een organel is
• BS3: Je kunt onderscheid maken in dierlijke, plantaardige, bacteriële en schimmelcellen.
• BS3: Je kunt beschrijven op welke manieren cellen kunnen worden bestudeerd
• BS4: Je kunt de functies van organellen omschrijven
• BS4: Je kunt eigenschappen aan cellen toekennen gebaseerd op hun bouw

Ik heb de leerdoelen van deze les onder de knie

😒🙁😐🙂😃

Welke begrippen/concepten vond je lastig?

Aan de slag

Maak een samenvatting van BS 3 en 4

Maak opdrachten 22 t/m 41