Klimaatverandering en duurzaamheid (Brug 3)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

De Brug 3 - Klimaatverandering & de ecologische voetafdruk

Doelen

- Je kent de begrippen natuurlijk broeikaseffect en versterkt broeikaseffect

- Je begrijpt wat de ecologische voetafdruk te maken heeft met het versterkt broeikaseffect

- Je kunt op basis van bronnen de ecologische voetafdruk van landen vaststellen

Permafrost

Eeuwig ijs

De permafrost is de grond in een toendra die altijd bevroren is, ook in de zomer. Er groeien geen bomen of planten op deze grond. Onder andere in Lapland komt permafrost voor.

Gebieden met permafrost

In welk klimaat komt permafrost voor?

permafrost zorgt voor problemen

Gevolgen klimaatverandering

Zeewater warmt op waardoor het water uitzet > gevolg: stijging zeespiegel

Landijs en gletsjers smelten > stijging zeespiegel

Oorzaak klimaatsverandering

• Gebruik van fossiele brandstoffen (olie, gas, benzine, diesel)
• Grootschalige houtkap (CO2 komt vrij in de atmosfeer)
• Veeteelt (70 miljard landbouwdieren)

Natuurlijk broeikaseffect

• atmosfeer/dampkring --> soort deken om de aarde
• zorgt voor gemiddelde temperatuur op aarde + 15 C
• zonnestralen door atmosfeer--> verwarmen aardoppervlak
• deel zonnestralen + warmte kaatst terug de ruimte in
• ander deel van de warmte wordt vastgehouden door broeikasgassen zoals methaan, waterdamp en kooldioxide

Versterkt broeikaseffect 

door extra CO2 uitstoot door mensen

Gevolgen versterkt broeikaseffect

• CO2(koolstofdioxide)+ CH4 (methaan)--> meer broeikasgassen in atmosfeer door
  - ontdooien permafrost: gassen ontsnappen uit moeras           - veeteelt (poep en scheten)
• deken om de aarde wordt "dikker"--> meer warmte wordt vasthouden
• temperatuur stijgt + daardoor ook zeespiegel (smelten ijs)

Ecologische voetafdruk

• om te vergelijken wie de aarde het meest vervuilt en belast
• daarmee kun je alles wat je koopt, eet, gebruikt uitrekenen naar de hoeveelheid RUIMTE die daarvoor nodig is

Ecologische voetafdruk

met alle mensen op aarde slechts: 1,7 hectare beschikbaar (1 ha = 100m x 100m) maar we gebruiken gemiddeld: 2,8 hectare per persoon

Oplossing: minder consumeren & anders consumeren (bv. minder vlees eten)

https://schooltv.nl/video-item/clipphanger-wat-is-de-ecologische-voetafdruk

voetafdruktest.wwf.nl

Stelling waar of niet waar: wij kunnen klimaatsverandering stoppen.

1. waar
2. niet waar

De oorzaken van de klimaatsverandering komt door

1. het broeikaseffect
2. toegenomen CO2 in de atmosfeer
3. afgenomen waterdamp in de atmosfeer
4. gaten in de ozonlaag

Klimaatsverandering en de gevolgen
Wat is juist in Nederland?

1. Winter wordt droger
2. Winter wordt natter
3. Zomer wordt koeler
4. Zomer wordt natter

Door de klimaatsverandering zal de zeespiegel in de toekomst stijgen. Wat betekent dit voor de huidige delta's (https://nl.wikipedia.org/wiki/Rivierdelta)
op aarde?

1. Die zullen groter worden.
2. Die zullen zich verplaatsen.
3. Die zullen verdwijnen.
4. Er zal weinig veranderen.

Waarom neemt met name in Afrika de waterschaarste verder toe?

1. De effecten van klimaatsverandering zijn hier het sterkst.
2. Er is hier sprake van een relatief snelle toename van waterconsumptie per persoon.
3. De bevolkingsgroei is hier het hoogst in vergelijking met de overige continenten.
4. Er wordt in verhouding veel meer water gebruikt voor de landbouw.

Wat is de ecologische voetafdruk?

1. De gemiddelde CO2-uitstoot (in liters) van een persoon in een bepaald land per jaar.
2. De gemiddelde ruimte (in hectaren) die nodig is om het voedsel dat een persoon in een bepaald land nodig heeft te kunnen verbouwen.
3. De gemiddelde ruimte (in hectaren) die nodig is om het welvaartniveau van een persoon in een bepaald land te kunnen behouden.
4. Het gemiddelde waterverbruik (in kubieke meters) van een persoon in een bepaald land per jaar.

Wie heeft er een grotere ecologische voetafdruk?

1. Keniaan
2. Amerikaan
3. Braziliaan
4. Nederlander

Welk werelddeel heeft de grootste ecologische voetafdruk?

1. Afrika
2. Azië
3. Europa
4. Noord-Amerika

Wanneer is je ecologische voetafdruk het kleinst?

1. Als kapotte elektrische apparaten weggooit.
2. Als je kapotte elektrische apparaten repareert.

Nederland heeft een hoge ecologische voetafdruk dit komt voornamelijk door:

1. Kleine oppervlakte van Nederland
2. Hoge koopkracht van Nederland
3. Grote oppervlakte van Nederland
4. Lage koopkracht van Nederland

Wat is de ecologische voetafdruk van een gemiddelde Nederlander?

1. 1,7 hectare per jaar
2. 2,8 hectare per jaar
3. 4,0 hectare per jaar
4. 6,2 hectare per jaar

Aandachtrichter

Lees en maak § 1.3