5.2. Zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

5.2. Zelfstandige burgers

Wat heb je geleerd in de vorige les?

5.2. Zelfstandige burgers

Floris V

Floris V, graaf van Holland en Zeeland

Nederland, België en Luxemburg (gewesten) -> lage NL

Rijkdom tonen: Ridderzaal, Den-Haag 

Edelen ontevreden -> macht Floris V. (gevangen en vermoord)

Bevolking -> populair

Stadsrechten

Floris V -> privilege zelf regelen (stadsbestuur en eigen wetten)

Met rechten: dorp -> stad

Privileges: Stadrechten

Zorgen voor rechtspraak -> eigen rechters (rechtbank)

Bouwen van stadsmuren en belasting heffen (tol)

Stadsmuren

Amersfoort

Maastricht

Stadsrechten

Floris V in 1275->  Amsterdam privilege, geen belasting (tol) ->  gewest Holland

1304 - Meer rechten voor Amsterdammers:

- Zichzelf besturen

- Eigen wetten, zelf rechtspreken

- Wallen en muren bouwen

- Amsterdam wordt een stad

- Stadrechten in een document

- Stadrechten: koningen, hertogen en graven

Steden en edelen

Stadsrechten heeft voordelen -> vorsten en hoge edelen

- Steden betalen veel geld

- Geld gebruiken voor-> bestuur land en soldaten (oorlog)

Vorsten en hoge edelen -> meer macht (kregen steun van steden)

Lage edelen -> verliezen macht

Later: steden worden zelfstandiger

Vrije burgers en rechten

- Stad -> aantrekkelijke woonplaats, veilig door stadsmuren

- Stadbewoners zijn vrij.

- Horigen -> de stad: verloren rechten en plichten

Stadslucht maakt vrij.'

- Boeren meer rechten en plichten -> Horigheid verdwijnt in EU

Niet iedereen heeft rechten:

- Burgers alle rechten van de stad, lid van gilde of schutterij (vrijwillige politie) -> niet gestraft 

Burgerij: alle burgers bij elkaar

Niet alle stadsbewoners zijn burgers -> vrouwen, arbeiders 

Stadsbestuurders

Macht steden: rijke en aanzienlijke families

Keurmeester - Graan boer

Schout - voorzitter rechtbank, bestuur stad (later burgemeester)

Schepenen: bestuurders en rechters, stad besturen (raadhuis), rust en orde etc.

Stadsbestuur: ambtenaren in dienst, raadhuis

- artsen, poortwachters, klokkenluiders etc.

Vroedschap: adviseren en controleren van stadsbestuurders (aanzienlijke burgers)

Eerst: Graaf en hertog eerst invloed in de stad -> wees schout aan

Later: burgemeesters gekozen door rijke burgers (15e eeuw)

Middeleeuwse steden

- Muren en torens - bescherming 

- Poorten en ophaalbruggen

- Voedselvoorraden leggen (belegering doorstaan)

- Stadspoorten dicht ('s avonds)

Werken aan paragraaf 5.2. 

Wat heb je vandaag geleerd tijdens de les?