6.2 De Verlichting

6: Verlichting en revoluties (1650 - 1848)
  • Kenmerkende aspecten:
  • Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
  • Voortbestaan van 'ancien régime' met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse, verlichte wijze vorm geven (verlicht absolutisme)
  • De democratische revoluties in westerse landen als gevolg van discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
  • Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme
1 / 13
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

Cette leçon contient 13 diapositives, avec diapositives de texte et 2 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon

6: Verlichting en revoluties (1650 - 1848)
  • Kenmerkende aspecten:
  • Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
  • Voortbestaan van 'ancien régime' met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse, verlichte wijze vorm geven (verlicht absolutisme)
  • De democratische revoluties in westerse landen als gevolg van discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
  • Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

Slide 1 - Diapositive

Van Absolutisme naar de Verlichting

1650-1789

Slide 2 - Diapositive

 Wat is Verlichting?  >   "Durf te denken" (Kant, 1724-1804)
  • Komt voort uit de wetenschappelijke revolutie >  2 richtingen: 
  • 1. empirisme =
  • kennis op grond van zintuiglijke waarneming
  • 2. rationalisme
  • kennis op grond van logisch en verstandelijk redeneren, want:
  • kunnen we onze zintuigen wel vertrouwen? > tekening


Slide 3 - Diapositive

Slide 4 - Diapositive

Slide 5 - Diapositive

Slide 6 - Diapositive

 Wat is Verlichting?  >   "Durf te denken" (Kant, 1724-1804)
  • Komt voort uit de wetenschappelijke revolutie >  2 richtingen: 
  • 1. empirisme =
  • kennis op grond van zintuiglijke waarneming
  • 2. rationalisme
  • kennis op grond van logisch en verstandelijk redeneren
  • Gevolg: het ontstaan van het 'Verlichte denken':
  • allerlei zaken in de samenleving worden ter discussie gesteld o.a: geloof


Slide 7 - Diapositive


Verlichting komt dus voort uit de wertenschappelijke revolutie: animatie

Slide 8 - Diapositive

Slide 9 - Vidéo

1. Geloof ter discussie:
  • mechanistisch wereldbeeld populair
  • Baruch d'Espinoza (1632 - 1677):
  • zoon gevluchte Joodse ouders (Portugal)
  • 'God is in alles in de natuur'
  • 'bijbel is een uitvinding van de fantasie'
  • nadruk op vrijheid van meningsuiting en
  • democratie (Ethica)

Slide 10 - Diapositive

Slide 11 - Vidéo

Voltaire (Francois-Marie Arouet)
1694 - 1778

  • 'Ik zeg wat ik denk'
  • Bewondering voor:
  • constitutionele monarchie 
  • (de staat garandeert vrijheid en welvaart) en
  • religieuze tolerantie
  • tegen vooroordelen, orthodoxie en:
  • onwetendheid > anti-democratisch
  • voorstander van mensenrechten en de rede

  • deïst ('God is een horlogemaker')
  • inspirator van Franse Revolutionairen


Slide 12 - Diapositive

2. Kritiek op de ordening in de samenleving
  • Verlichte denkers tegen de standenmaatschappij:
  • ipv erfelijke rechten en religieuze ideeën: natuurrechten o.a
  • recht op vrijheid, leven en bezit
  • pas eind 18e eeuw idee van universele vrijheid / volledige gelijkheid
  • 'Droit Divin' werd verworpen:
  • John Locke (1632-1704): sprake van een 'sociaal contract' en volk het 'recht op verzet'
  • Rousseau(1712-1778): idee van 'permanente volkssoevereiniteit':
  • 'de regering is de uitvoerder van de gezamenlijke wil van de burgers'

Slide 13 - Diapositive