Formuleren - dat/als constructie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Formuleren § 4: dat/als- constructie

- Herhalen § 3 (incongruentie)

- Uitleg + oefeningen § 4

- Zelfstandig werken aan opdrachten

Doel: dat/als-constructie herkennen en verbeteren.

Maak een foto van de gemaakte en nagekeken opdrachten van § 3 formuleren en § 9 spelling. Stuur je foto hier in (max. 5). Online gewerkt? Stuur een screenshot waarop te zien is dat de hele route af is.

Herhaling incongruentie

Incongruent = niet-overeenkomend

Er is sprake van incongruentie als de persoonsvorm en het onderwerp niet overeenkomen in getal (enkelvoud / meervoud).

Incongruent is dus fout, congruent is goed.

Nuon verwacht dat het gebruik van gas, water en elektriciteit de komende tijd bij de meeste huishoudens zullen toenemen.

Is hier sprake van incongruentie?

1. Ja
2. Nee

Herhaling incongruentie

Samengestelde zin, dus 2 persoonsvormen en 2 onderwerpen.

Nuon verwacht dat het gebruik van gas, water en elektriciteit de komende tijd bij de meeste huishoudens zullen toenemen.

Nuon verwacht dat het gebruik van gas, water en elektriciteit de komende tijd bij de meeste huishoudens zullen toenemen.

Geef aan welk woord fout is - hoe het wel moet.

Herhaling incongruentie

Samengestelde zin, dus 2 persoonsvormen en 2 onderwerpen.

Nuon verwacht -> congruent (beide enkelvoud)

dat het gebruik van gas, water en elektriciteit de komende tijd bij de meeste huishoudens zullen toenemen. -> incongruent; ond. = e.v., pers. = m.v.

Herhaling incongruentie

Lastige vorm van incongruentie: MV wordt aangezien voor O.

De reizigers worden gevraagd op het volgende station uit te stappen.

Herhaling incongruentie

Lastige vorm van incongruentie: MV wordt aangezien voor O.

De reizigers worden gevraagd op het volgende station uit te stappen.

Je kunt er van maken:

Aan de reizigers *worden gevraagd op het volgende station uit te stappen.

'De reizigers' is dus MV. Er wordt hen iets gevraagd.

Dat/als-constructie

• Dat en als achter elkaar.
• Dat en wanneer achter elkaar.

De zin loopt dan niet goed en moet anders opgebouwd worden.

Dat/als-constructie

Volgens mij is het zo, dat als je goed kunt formuleren, je dan mooie teksten kunt schrijven.

      1. Bepaal wat de 'als-zin' is en wat de 'dat-zin' is.

      De 'als-zin' staat altijd direct achter het woord 'als'!

      2. Noteer eerst de 'dat-zin', dan de 'als-zin'. Gescheiden door een komma.

Als = als je goed kunt formulieren

Dat = dat je dan mooie teksten kunt schrijven.

Volgens mij is het zo dat je mooie teksten kunt schrijven, als je goed kunt formuleren.

Dat/als-constructie

Hetzelfde geldt voor 'dat' en 'wanneer':

De schoolleiding heeft besloten dat wanneer leerlingen gaan staken, zij dan de gemiste lessen moeten inhalen.

      Wanneer = wanneer leerlingen gaan staken

      Dat = dat zij de gemiste lessen moeten inhalen

De schoolleiding heeft besloten dat leerlingen de gemiste lessen moeten inhalen, wanneer zij gaan staken.

(Let op het verdwijnen van 'dan' en de volgorde van 'leerlingen' en 'zij'.)

Dat/als-constructie

Dat als,

omdat als,

dat wanneer,

omdat wanneer,

dat indien,

omdat indien

horen ook niet naast elkaar.

Is deze zin goed of fout geformuleerd?
Ik denk, dat als de minister vindt dat men zich te weinig aan de coronaregels houdt, dat hij dan maatregelen moet nemen.

1. Goed
2. Fout

Goed is...

Ik denk dat de minister maatregelen moet nemen, als hij vindt dat men zich te weinig aan de coronaregels houdt.

*Ik denk, dat als de minister vindt dat men zich te weinig aan de coronaregels houdt, dat hij dan maatregelen moet nemen.

De schoolleiding heeft besloten dat wanneer leerlingen ziek thuis zitten, zij dan de lessen moeten inhalen.

1. Goed
2. Fout

Goed is...

De schoolleiding heeft besloten dat leerlingen de lessen moeten inhalen, wanneer zij ziek thuis zitten.

*De schoolleiding heeft besloten dat wanneer leerlingen ziek thuis zitten, zij dan de lessen moeten inhalen.

We moeten allemaal extra goed onze handen wassen, omdat we ziek kunnen worden, als we dat niet doen.

1. Goed
2. Fout

Verbeter deze zin:
Veel ouders zijn van mening dat als er speelfilms met vormen van geweld worden vertoond, die niet vroeg in de avond uitgezonden mogen worden.