3hv 5. Grammatica/6. Formuleren: Beknopte bijwoordelijke bijzin controleren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3hv Herhaling Grammatica zinsdelen

Cursus 5 Grammatica

en 6 Formuleren

Formuleren §4 Beknopte bijwoordelijke bijzinnen controleren

Startopdracht

De zinnen a t/m d bevatten een beknopte bijzin. Welke twee zinnen zijn fout en waarom?

a. Liggend in het gras genoot ik van de warme zonnestralen.

b. Liggend in het gras scheen de zon behoorlijk fel.

c. De laatste nieuwtjes gingen proestend en giechelend over de tong.

d. De meisjes kwamen proestend en giechelend het klaslokaal binnen.

havo

vwo

1. Waarom zijn onderstaande zinnen oncorrect Nederlands?

2. Noteer de beknopte bijzinnen.

3. Wat voor soort bijzin is de bijzin?

a Na een uur in de oven te hebben gestaan, smulden de gasten van de taart.

b Deze ets van Picasso werd zoekend naar prenten van Van Gogh ontdekt.

Noteer je antwoord in je schrift.

Startopdracht

b. Liggend in het gras scheen de zon behoorlijk fel.

c. De laatste nieuwtjes gingen proestend en giechelend over de tong.

Zin b en c zijn fout, omdat het onderwerp van de hoofdzin niet het onderwerp kan zijn van de beknopte bijzin. 

havo

vwo

a [Na een uur in de oven te hebben gestaan (= bwb)] smulden de gasten van de taart.

Het lijkt het of de gasten in de oven hebben gestaan. 

b Deze ets van Picasso werd [zoekend naar prenten van Van Gogh (= bwb)] ontdekt.

Het lijkt of de ets van Picasso naar prenten van Van Gogh zoekt.

 

antwoorden

Deze week:

Les 1 Formuleren: Beknopte bijwoordelijk bijzinnen controleren

Les 2  Congruentie, incongruentie en onjuiste inversie

Les 3  Fictie 1: ontwikkeling van de hoofdpersoon

Leerdoel

• Ik kan foutieve beknopte bijwoordelijke bijzinnen herkennen en verbeteren.
• * Ik kan ingewikkelde zinsconstructies meestal foutloos formuleren.

Herhaling

Waaraan kun je een beknopte bijzin herkennen?

In plaats van de persoonsvorm bevat een beknopte bijzin: 

- een voltooid deelwoord (bv: gewerkt)

- een onvoltooid deelwoord (bv: werkend)

- te + infinitief (het hele werkwoord) (bv: te werken)

Beknopte bijzin

Je kunt met een beknopte bijzin gemakkelijk een fout maken, wanneer je het verzwegen onderwerp uit het oog verliest.

Na het probleem te hebben besproken, kwam de tram aanrijden. 

Uit de hoofdzin blijkt dat de tram het onderwerp is. Dat moet ook het verzwegen onderwerp in de beknopte bijzin zijn. En dat is in de eerste zin niet het geval: een tram bespreekt geen problemen. Die zin is dus grammaticaal fout.

Foutieve beknopte bijzin

Het onderwerp van de beknopte bijzin moet dus hetzelfde zijn als de hoofdzin. 

Aangekomen op het vakantieadres meldde mijn vader zich aan de balie.

Deze zin klopt, want het onderwerp van de beknopte bijzin is 'mijn vader' en dat is hetzelfde onderwerp als de hoofdzin. 

Foutieve beknopte bijzin

1. Verander de beknopte bijzin in een gewone bijzin met een persoonsvorm en een onderwerp.
   
   
2. Verander de hoofdzin en vul daar het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin in.

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

1. Verander de beknopte bijzin in een gewone bijzin met een persoonsvorm en een onderwerp.
   
   
2. Verander de hoofdzin en vul daar het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin in.

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

Maak een keus

Het is mij wel duidelijk, ik start alvast met de opdrachten.

Ik oefen nog even mee en start daarna met de opdrachten.

Is deze zin juist?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

1. Ja
2. Nee

Is deze zin juist?
Een kwartier te laat gearriveerd, was de voorstelling natuurlijk al begonnen.

1. Ja
2. Nee

Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

1. beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

1. foutieve beknopte bijzin
2. beknopte bijzin

Na mijn mobiel te hebben opgeladen, was hij al binnen twee uur weer leeg.

1. Noteer de beknopte bijzin.

2. Verander de beknopte bijwoordelijke bijzin in een gewone bijzin met pv en ow.

3. Verbeter de foutieve zin door het onderwerp van de hoofdzin aan te passen.

Opdracht

Na mijn mobiel te hebben opgeladen, was hij al binnen twee uur weer leeg.

1. Noteer de foutieve beknopte bijzin.

Na mijn mobiel te hebben opgeladen = fout

2. Verander de beknopte bijwoordelijke bijzin in een gewone bijzin met pv en ow.

Nadat ik mijn mobiel had opgeladen, was hij al binnen twee uur weer leeg.

3. Verbeter de foutieve zin door het onderwerp van de hoofdzin aan te passen.

Na mijn mobiel te hebben opgeladen, merkte ik dat hij al binnen twee uur weer leeg was.

Opdracht

Cursus 6 Formuleren

Maak de opdrachten van §4 Beknopte bijwoordelijke bijzinnen controleren.

Leerdoelen:

• Ik kan foutieve beknopte bijwoordelijke bijzinnen herkennen en verbeteren.
  
• * Ik kan ingewikkelde zinsconstructies meestal foutloos formuleren.

"Na het openen van het raam, waaiden de papieren van de tafel."

Hier lijkt het alsof de papieren zelf het raam hebben geopend, wat niet klopt.

Verbeterde versie:

"Na het openen van het raam door Maria, waaiden de papieren van de tafel."

Of nog beter:

"Toen Maria het raam opende, waaiden de papieren van de tafel."

Hier wordt duidelijk wie het raam heeft geopend, en de betekenis is logisch.

Kun je uitleggen hoe je een foutieve beknopte bijzin kunt verbeteren?

Wat ging goed?

Wat kan beter?

eflecteren