Woordsoorten brugklas (minus werkwoordsoorten)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Woordsoorten: Ken jij ze allemaal?

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je de volgende woordsoorten herkennen: lidwoord, zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord, voorzetsel en persoonlijk voornaamwoord.

Introduceer het leerdoel van de les aan de leerlingen en vertel ze wat ze aan het einde van de les zullen kunnen.

Wat weet jij al over de verschillende woordsoorten?

Lidwoord

Er bestaan drie lidwoorden:

1. de (de hond, de tafel...)

2. het (het autootje, het huisje...)

3. een (een tafel, een hond)

--> een is niet hetzelfde als 1!

Leg de definitie van lidwoorden uit en geef voorbeelden. Laat de leerlingen zelf ook voorbeelden bedenken.

Zelfstandig naamwoord

Een zelfstandig naamwoord is een woord dat een persoon, dier, plant of ding aanduidt. 

Bijvoorbeeld: huis, fiets, boek.

Ook namen zijn zelfstandige naamwoorden. Ook jouw eigen naam!

Definieer zelfstandig naamwoorden en laat voorbeelden zien. Geef de leerlingen de opdracht om zelfstandig naamwoorden in hun omgeving te zoeken.

Bedenk 3 zelfstandige naamwoorden.

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord geeft extra informatie over een zelfstandig naamwoord. 

1. de mooie auto

2. de blauwe lucht

3. een gratis extraatje

Definieer bijvoeglijk naamwoorden en laat voorbeelden zien. Geef de leerlingen de opdracht om bijvoeglijk naamwoorden te vinden en te koppelen aan zelfstandig naamwoorden.

Kies twee zelfstandige naamwoorden. Plaats hier een bijvoeglijk naamwoord voor. Deel deze.

Voorzetsel

Voorzetsel zijn woorden als op, onder, naast, tijdens, via...

Twee trucjes:

1. Plaats ze voor 'de kooi'. --> naast de kooi, onder de kooi...

2. Plaats ze voor 'de vergadering'. --> tijdens de vergadering, via de vergadering, door de vergadering... 

Leg de definitie van voorzetsels uit en geef voorbeelden. Laat de leerlingen oefenen met het vinden van voorzetsels in zinnen.

Waarom is 'volgens' een voorzetsel?

Persoonlijk voornaamwoord

Een persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon/meerdere mensen, zonder hun naam te noemen. Bijvoorbeeld: ik, jij, hij, zij, het, wij, jullie, zij.

--> Ik kan deze woorden vervangen door een naam/meerdere namen.

Definieer persoonlijke voornaamwoorden en geef voorbeelden. Laat de leerlingen oefenen met het vervangen van zelfstandig naamwoorden met persoonlijke voornaamwoorden.

Voorbeelden

Hij struikelde over een bananenschil. 

--> Siem struikelde over een bananenschil. 
 Jullie vergissen je.

--> Siem en Kaylee vergissen zich.

Bedenk zelf een zin met een persoonlijk voornaamwoord.

Koppelwerkwoord of zelfstandig werkwoord?

Het belangrijkste werkwoord is altijd een k of een z! Je kan nooit beide in een zin hebben staan.

De koppelwerkwoorden waren: 

zijn, worden, lijken, blijken, blijven, schijnen, dunken, heten en voorkomen.

Welke zin bevat een koppelwerkwoord?

1. Hij heeft gisteravond pasta gemaakt.
2. De docent bleek afwezig te zijn.
3. De danseres vergat de choreografie.
4. De verkoopster wilde de klant geen korting geven.

Hulpwerkwoord

- Kan alleen voorkomen in een zin met meer dan 1 werkwoord. 

- Zoek eerst het belangrijkste werkwoord (z of k) en de andere werkwoorden zijn dan hulpwerkwoorden!

Bedenk een zin met een hulpwerkwoord erin.

Welk lidwoord hoort bij 'camera'?

1. de
2. het
3. een
4. op

Schrijf de zelfstandige naamwoorden uit deze zin over:
Hij deelde zakjes met chips uit aan zijn klasgenoten.

Wat is de taak van een bijvoeglijk naamwoord?

Maak een zin met twee voorzetsels erin.

Deel alle persoonlijke voornaamwoorden die je kan bedenken!

Samenvatting

We hebben geleerd over de verschillende woordsoorten: lidwoord, zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord, voorzetsel en persoonlijk voornaamwoord.

Herhaal het leerdoel van de les en vat kort samen wat er behandeld is.