Basisstof 2: Voedselrelaties en kringlopen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 6: Ecologie en milieu

Basisstof 2: Voedselrelaties en kringlopen

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 2
• Aan het werk!
• Afsluiting 

Herhaling

• Je krijgt van mij het werkblad 'ecologie'
• Maak met je buur de opdrachten.
• Tijd: 10 minuten
• Klaar: Basisstof 2 lezen

Herhaling

• Je krijgt van mij het werkblad 'voedselweb vogels'
• Maak met je buur een kloppend voedselweb voor elke vogel.
• Denk aan de richting van de pijlen.
• Tijd: 15 minuten
• Klaar: Basisstof 2 lezen

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• De groepen organismen in de kringloop van stoffen beschrijven;
• De kringlopen van water, koolstof en stikstof beschrijven.

Groepen organismen

Planten doen aan fotosynthese:

• water + CO2 + licht --> glucose + O2

Planten produceren het voedsel voor andere organismen: producenten
Dieren consumeren de voedingsstoffen van planten: consumenten

Groepen organismen

Dode resten van planten en dieren worden gegeten door afvaleters. 

Bacteriën en schimmels breken deze dode resten af tot mineralen: reducenten.

Door producenten, consumenten, reducenten en afvaleters ontstaat er een kringloop van stoffen.

Autotroof en heterotroof

• Planten halen de energie die ze nodig hebben uit zonlicht. Planten zijn autotroof: zelfvoedend.
• Dieren, schimmels en bacteriën zijn heterotroof: afhankelijk van andere organismen voor energie. 

De waterkringloop

Koolstofkringloop

Koolstof komt in de lucht voor als CO2.

• Door fotosynthese wordt deze koolstof vastgelegd in glucose (C6H12O6).
• Door verbranding komt koolstof weer in de lucht (CO2)
• Dieren leggen koolstof vast in vetten, koolhydraten en eiwitten
• Reducenten gebruiken de dode resten voor verbranding

Stikstofkringloop

Stikstof komt in de lucht voor als stikstofgas (N2).

• Door planten wordt stikstof uit de lucht en de grond vastgelegd in eiwitten. 
• Dieren gebruiken deze plantaardige eiwitten om dierlijke eiwitten te maken
• Dode resten van planten en dieren worden door reducenten afgebroken tot stikstofzouten.

Afval

Afval kan biologisch afbreekbaar zijn: afvaleters en reducenten kunnen dit afbreken.

Niet-biologisch afbreekbaar afval blijft liggen.

• Door het vele gebruik van plastic zijn eilanden van plastic ontstaan: de plasticsoep.
• Dit bedreigt het leven op de hele aardbol

Aan het werk!

Wat: Basisstof 1 en 2 van thema 6

Hoe: Fluisteren met je directe buur

Tijd: 15 minuten

Hulp: Raadpleeg je boek/buur of steek je vinger op

Klaar: Nakijken en verbeteren, basisstof 3 lezen

Hieronder is de fotosynthese schematisch weergegeven.

water + koolstofdioxide + 1 --> 2 + zuurstof
Wat moet er ingevuld worden bij 2?

Hieronder is de fotosynthese schematisch weergegeven.

water + koolstofdioxide + 1 --> 2 + zuurstof
Wat moet er ingevuld worden bij 1?

Welke rol spelen bacteriën en schimmels in de kringloop van stoffen?

1. Ze doen aan fotosynthese
2. Ze zorgen dat niet-biologisch afbreekbaar afval weer wordt opgeruimd
3. Ze zorgen dat voedingsstoffen uit afval weer beschikbaar komen voor planten
4. Ze zijn consumenten

Miranda zegt: Afvaleters behoren tot de consumenten
Karlijn zegt: Bacterien en schimmels zetten al het afval om in glucose

Wie heeft gelijk?

1. Beide hebben gelijk
2. Alleen Miranda heeft gelijk
3. Alleen Karlijn heeft gelijk
4. Beide hebben ongelijk