Paragraaf 3 en 4 ultraviolet en infrarood van H6 licht

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Paragraaf 3 zichtbaar licht / kleuren zien

“wit” licht

Je kunt met behulp van een prisma (een doorzichtig object)  een regenboog zichtbaar maken van een bundel “wit” licht. 

Je noemt die regenboog het spectrum van “wit” licht.

voorbeelden van lichtbronnen die bij benadering wit licht geven zijn een gloeilamp, TL-balk en de zon.

het spectrum van “wit” licht

“Wit” licht

Prisma

Spectrum van wit licht

Met welk object kun je de kleuren van wit licht zichtbaar maken?

1. Een spectrum
2. Een prisma

kleuren zien

Ziet eruit als wit

Ziet eruit als rood

Ziet eruit als blauw

Ziet eruit als zwart

Ziet eruit als zwart

Ziet eruit als zwart

kleuren zien

Een voorwerp heeft de kleur van het licht dat wordt weerkaatst, zo is een spijkerbroek blauw omdat de broek alleen het blauwe licht weerkaatst. Gras is groen omdat het gras alleen groen licht weerkaatst.

Witte voorwerpen weerkaatsen alle kleuren licht.

Zwarte voorwerpen absorberen alle kleuren licht.

Blauwe voorwerpen weerkaatsen alleen blauw licht.

Groene voorwerpen weerkaatsen alleen groen licht.

Rode voorwerpen weerkaatsen alleen rood licht, etc.

Wat doet gras met groen licht?

1. Absorberen
2. Weerkaatsen

Wat doet een spijkerbroek met blauw licht?

1. Absorberen
2. Weerkaatsen

Waarom is een banaan geel?

1. Een banaan absorbeert geel licht
2. Een banaan weerkaatst geel licht

Waarom is een tomaat rood?

1. Een tomaat absorbeert rood licht
2. Een tomaat weerkaatst rood licht

kleuren zien

welke kleur heeft een blauwe broek wanneer deze alleen licht ontvangt van een rode spotlicht?

kleuren zien

welke kleur heeft gras onder een lamp die wit licht geeft?

welke kleur heeft een wit T-shirt wanneer deze alleen licht ontvangt van een rode spotlicht?

Welke kleur heeft een rode auto onder een natriumlamp (geeft geel licht)

Welke kleur heeft een blauwe broek onder een witte lamp?

1. Wit
2. Blauw
3. Zwart
4. Paars

Welke kleur heeft een blauwe broek onder een rode lamp?

1. Wit
2. Blauw
3. Zwart
4. Paars

Een wit voorwerp onder een rode lamp....

1. Blijft wit
2. Kleurt rood
3. Kleurt roze
4. Kleurt zwart

Natriumlamp

Een natriumlamp geeft geel licht

Welke kleur wordt een geel voorwerp onder een natriumlamp?

Welke kleur wordt een blauw voorwerp onder een natriumlamp?

werking kleurenfilter

Een kleurenfilter is een stuk doorzichtig, gekleurd glas of plastic. Een kleurenfilter laat slechts 1 kleur licht door, namelijk dezelfde kleur licht als de kleur die het filter heeft.

proefje met kleuren filters

En nu jij!

Oefenen met kleuren!

Welke kleur heeft een banaan onder een witte lamp?

1. Wit
2. Geel
3. Zwart
4. Oranje

Welke kleur heeft een banaan onder een rode lamp?

1. Wit
2. Geel
3. Zwart
4. Oranje

Welke kleur wordt een geel voorwerp onder een blauwe lamp?

Welke kleur wordt een wit voorwerp onder een blauwe lamp?

Paragraaf 5 UV en IR

straling van de zon

De zon geeft 3 soorten straling, namelijk:

1.) zichtbaar licht (alle kleuren licht)

2.) ultraviolette straling

3.) infrarodestraling

zichtbaar licht

ultraviolettestraling (UV)

Ultraviolette straling noemt men afgekort UV-straling.

UV-straling is ioniserende straling, dat betekent dat deze vorm van straling cellen kan veranderen.

van UV-straling kun je bruin worden. 

PAS OP! want als je niet verstandig om gaat met UV-straling, dan kun je ook verbranden of erger huidkanker krijgen.

toepassingen van UV-straling

huidkanker

beschermen tegen UV-straling

Je kunt je huid beschermen tegen schadelijke UV-straling door je in te smeren met een zonnebrandcreme. De SPF (sun protect factor) geeft aan hoeveel keer je langer in de zon kunt zitten met zonnebrandcreme (ten opzichte van een niet ingesmeerde huid) zonder te verbranden. 

zonnebrandfactor

Een zonnebrandcreme met factor 20 zorgt dus voor 20x meer bescherming dan een niet ingesmeerde huid. Stel je hebt rood haar en verbrand normaal al binnen 10 minuten, dan kun je met een factor 20 dus 20x 10 = 200 minuten (3 uur en 20 minuten) in de zon zitten zonder te verbranden

zonnebrandcreme en pigment

pigment

Van welke straling wordt je bruin?

1. Zichtbaar licht
2. Infrarood licht
3. Ultraviolet licht

Geven wij mensen ook licht?

1. Ja, Zichtbaar licht
2. Ja, Infrarood licht
3. Ja, Ultraviolet licht
4. Nee, natuurlijk niet! Wij weerkaatsen alleen licht.

Noem 2 toepassingen van ultraviolette licht

Noem 2 toepassingen van infrarood licht

De factor 50 op zonnebrandcreme geeft aan....

1. Dat je met deze crème op je huid gesmeerd 50 minuten in de zon kunt zitten
2. Dat je met deze crème op je huid gesmeerd 50 minuten LANGER in de zon kunt zitten
3. Dat je met deze crème op je huid gesmeerd 50x langer in de zon kunt zitten dan zonder deze creme

Famke heeft een lichte huid vol met sproeten en blond haar. Ze verbrand vaak al binnen 15 minuten. Hoe lang kan Famke in de zon zitten zonder te verbranden als zij factor 30 smeert?

Piet is een albino en verbrand normaal al binnen 5 minuten. Na het opsmeren van zijn zonnebrandcreme kan hij 250 minuten in de zon zitten (al doet hij dit zo min mogelijk). Welke factor heeft piet gesmeerd?

1. 10
2. 15
3. 30
4. 50

Tim heeft rood/rossig haar. Hij heeft zijn huid ingesmeerd met factor 20 is dit wat wordt geadviseerd?

1. Ja
2. Nee

Sabine heeft factor 30 opgesmeerd en heeft berekend dat zij nu 750 minuten in de zon kan zitten zonder te verbranden. Welke kleur haar denk je dat Sabine heeft?

1. Rossig
2. Blond
3. Bruin
4. Zwart