5.4 De macht van de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Overal kerken

• Mensen waren in de tijd Middeleeuwen zeer gelovig, er werden overal kerken gebouwd
• Romaans: dikke muren en ramen met ronde bogen (leek op Romeinse gebouwen)
• Gotisch: vanaf 1200 hogere en dunnere muren, grote ramen met spitse bogen en meer glas in lood

Bij de vorige dia zag je een gotische kerk. Zoek op internet eens en kerk in romaanse stijl.

Goede christenen

• De kerk geloofde dat men in het hiernamaals naar de hemel, hel of vagevuur ging. Christenen zonder zonden gingen direct naar de hemel.
• Hadden ze bepaalde zonden nog niet ingelost, dan gingen ze tijdelijk naar het vagevuur en konden ze daarna alsnog naar de hemel
• Mensen die doodzonden hadden begaan (zoals bijvoorbeeld moord) gingen direct naar de hel

Vergeving van zonden

• Mensen waren afhankelijk van de kerk (priesters) voor vergeving van hun zonden
• Door te biechten, geld te schenken of bedevaarten (reis naar heilige plaatsen) te maken, werden veel of zelfs alle zonden kwijtgescholden
• Later ging de kerk zelfs aflaatbrieven verkopen om zonden 'af te kopen'. Hier kwam ook veel kritiek op!

Bedenk een reden waarom veel mensen kritiek hadden op het systeem van aflaatbrieven

Heiligen

• Heiligen waren doden die van de paus mochten worden vereerd en dienden als het goede voorbeeld. 
• Ze konden wonderen verrichten of een goed woordje voor je doen bij God als je ze zou aanbidden
• Heiligen konden je ook helpen bij problemen in het dagelijks leven. Allerlei groepen hadden eigen heiligen
• Sint-Nicholaas was bijvoorbeeld beschermheilige van armen en kinderen

Zoek zelf eens een beschermheilige op internet en geef aan welke mensen hierdoor werden beschermd

De macht van de paus

• Volgens de paus was de benoeming van bisschoppen (de investituur) een zaak van de kerk en niet van koningen
• Vooral de Duitse koning benoemde graag bisschoppen (ze waren trouwer en hij kon ze zelf uitkiezen als leenman. Ze konden gebied niet doorgeven omdat ze niet mochten trouwen en geen kinderen hadden)
• Paus Gregorius en Duitse koning Hendrik IV kregen ruzie hierover. De paus won!

De zwarte dood

• 1347: de pest werd vanuit Azie naar Sicilie via een handelsschip verspreid naar Europa
• 1/3 van de bevolking in Europa stierf. Door rattenvlooien werd de pest verspreid. Maar dat wist men nog niet.
• Velen zagen het als een straf van God en gaven de schuld aan de joden. Hierdoor ontstond antisemitisme (haat tegen joden)
• Ketters (mensen die zich niet aan het katholieke geloof hielden) werden gestraft door de inquisitie (reizende rechtbank)

a. Welke bouwstijl heeft de Domkerk in Utrecht (hiernaast)
b. Welke 2 kenmerken herken je?

Maak de zin af: Burgers bouwden mooie kerken om te laten zien.........

Volgens de kerk wilde God dat er arme en rijke mensen waren

1. Juist
2. Onjuist

Volgens de kerk moesten armen en zieken de goede christenen helpen

1. Juist
2. Onjuist

Volgens de kerk gingen mensen die veel zondigden naar de hemel

1. Juist
2. Onjuist

Volgens de kerk gingen mensen meestal na hun dood eerst naar het vagevuur en na een tijd alsnog naar de hemel

1. Juist
2. Onjuist

Geef aan: minder of meer.
Door het geloof in het hiernamaals kreeg de kerk meer/minder macht en meer/minder rijkdom

De pausen vonden dat koningen hen niet hoefden te gehoorzamen

1. Juist
2. Onjuist

De pausen vonden dat koningen zich niet met de investituur mochten bemoeien

1. Juist
2. Onjuist

Welke zin is onjuist?
De Duitse koning benoemde graag bisschoppen omdat:

1. hij ze als leenman delen van het rijk liet besturen
2. Ze trouwer waren dan graven en hertogen
3. de zonen van bisschoppen niet konden trouwen
4. De koning kon ze zelf kiezen als leenman

Koning of paus?
1. De strijd tussen kerk en staat (koning) werd gewonnen door de .......
2. Bisschoppen mochten niet meer door..................worden benoemd
3. Uit het verhaal van koning Hendrik IV blijkt dat de ......................toen erg machtig waren

a. Wat was volgens de christenen de oorzaak van het uitbreken van de pest?
b. Wie kregen de schuld hiervan?

Zoek op internet eens een martelwerktuig van de inquisitie en leg uit hoe mensen hiermee gestraft werden