2.3 Het stroomgebied van de Rijn_A2B

2.3 Het stroomgebied van de Rijn

Pak je boeken en je aantekeningenschrift! 
1 / 50
suivant
Slide 1: Diapositive
AardrijkskundeMiddelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 1-6

Cette leçon contient 50 diapositives, avec diapositives de texte et 3 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

2.3 Het stroomgebied van de Rijn

Pak je boeken en je aantekeningenschrift! 

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

2.1 De vorming van de Alpen
  • endogene krachten: vanuit de aarde
  • opstuwing land
  • plooiingsgebergte 

Check de jaartallen goed!
Klik op de illustratie 

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

2.1 De vorming van de Alpen
Jong gebergte
hoog, steile helling, spitse top, diepe dalen.
Oud gebergte
lager, flauwe helling, afgeronde top, 

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

2.1 De vorming van de Alpen
Erosie
Het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.
Verwering
Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.
Sedimentatie
Afzetting van materiaal dat is meegenomen door water, wind of ijs.
Jong (plooiings)gebergte
Oud (plooiings)gebergte

Slide 4 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

2.2 Riveren van ijs

Slide 5 - Diapositive

https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-gletsjers/#q=gletsjers 
2.2 Riveren van ijs
In het verleden waren de Alpen
bedekt met gletsjers. 

Door verwering vallen gesteentes
op het ijs. Dit puin in de gletsjer
heet morene. Het puin schuurt het
landschap uit: erosie

Door mechanische verwering
veel losste stenen
1. gletsjerpoort
2. eindmorene
3. gletsjerrivier
4. zijmorene
5. gletsjer

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Een V-dal (door een rivier)
Een U-dal (door een gletsjer)

Slide 7 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Een gletsjer vormt een U-dal
Tijdens een glaciaal (ijstijd) meer gletsjers

Steile wanden
Vlakke bodem

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Het einde van een gletsjer
  • De gletsjer schuift door het dal naar beneden. 
  • Een dal door gletsjers heet een U-dal, een V-dal wordt gevormd door rivieren. 
  • Laag in het dal smelt de gletsjer en ontstaat er een gletsjertunnel en gletsjerpoort. 

Slide 9 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

2.2. Rivieren van ijs 
Verwering 
Het uiteenvallen van gesteenten onder invloed van weer en plantengroei.


Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Verschil verwering en erosie
Verwering vindt vóór erosie plaats.
Een steen valt uit elkaar in kleine stukjes -> verwering: de kleine stukjes worden meegenomen door wind, water, ijs en schuurt het landschap uit: -> erosie.

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Lesplanning
  • Mededelingen

  • Voorkennis paragraaf 3.3
  • Werkblad rivieren
  • Uitleg over de Rijn
  • Werken aan de opdrachten
  • Afsluiting

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Openingsfoto
Wat zie je?
Waar komt dit voor?
Waarom komt dit hier voor?
Is dit gewenst?
Komt dit overal zo voor? 

Slide 13 - Diapositive

Beschrijving van de openingsfoto

De Rijn bij de Duitse stad Boppard.
mooie meander

Lesdoel(en)
Aan het einde van de les kan je uitleggen:

- Hoe een rivier bijdraagt aan de opbouw en afbraak van het landschap
- Wat de kenmerken zijn van de Rijn in de "Boven-rijnse laagvlakte"
- Wat er bijzonder is aan de Midden-rijn
- Waarom en hoe een rivier meandert
- Waardoor een delta ontstaat


Slide 14 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Benodigde voorkennis 
Je weet wat een regen-, smeltwater
                 en gemengde rivier is;
Je weet wat stroomafwaarts is;
Je weet wat debiet en regiem is;
Je weet wat verval en verhang is;

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Lengteprofiel rivier
Rivier stroomt van hoog naar laag

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Voorkennis: rivieren
Rivier = natuurlijke waterloop die water afvoert uit een gebied.

3 soorten rivieren:
1. Regenrivier = afhankelijk van regenwater 
2. Gletsjerrivier = afhankelijk van smeltwater gletsjers/sneeuw
3. Gemengde rivier = regenwater en smeltwater


Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Een stroomstelsel
het geheel van de hoofdrivier met al zijn zijtakken
Blauw = Stroomstelsel
Rood = Stroomgebied

Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Waterscheiding

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Voorkennis: debiet en regiem
  • Debiet = hoeveelheid water die op een bepaald punt door de rivier stroomt (in m³ per seconde)
  • Regiem = schommelingen in de waterafvoer. 
Vaak minder water in de zomer door verdamping.

Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Voorkennis: verval en verhang
Een rivier stroomt van hoog naar laag.
Verval = hoogteverschil tussen twee plaatsen langs een rivier. Voorbeeld: hoogteverschil van de Rijn tussen Spijk en Hoek van Holland = 12 m.

Verhang = het verval per km.



Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Voorkennis: verval en verhang
  • Verhang = het verval per km.
  • Voorbeeld: lengte van de Rijn tussen Spijk en Hoek van Holland = 150 km. Hoogteverschil (verval) = 12 m
  • Verhang = 12 m / 150 km = 0,08 m per km




Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 23 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Aan de slag
Ga aan de slag met het werkblad rivieren.

Daarna nabespreken in de les.

10 minuten.
timer
8:00

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Antwoorden

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De Rijn

Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Het grotere plaatje

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Lengteprofiel rivier

Slide 28 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 29 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Bovenloop
- Grote hoogteverschillen
- Verhang is groot/klein?
- Grote stroomsnelheid
- Diepe dalen: U of V-dal?
- Rivier neemt veel 
verweringsmateriaal mee

Slide 30 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Bovenloop
Groot verhang
Het verval per kilometer.
Veel verwering en erosie

Slide 31 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De boven rijnse laagvlakte
 Bij Basel stroomt de Rijn de Boven-Rijnse Laagvlakte binnen (Zwitserland)

Boven-Rijnse Laagvlakte: miljoenen jaren geleden ontstaan toen een deel van de aardkorst naar beneden zakte = slenk (de laagvlakte) - 
Aan weerskanten liggen hoger gelegen gebieden = horsten  

Slide 32 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Middenloop
Ook regen rivieren
Afnemend stroomsnelheid
Ontstaan meanders
Natuurlijke bocht in een rivier.

Slide 33 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 34 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Meanderen

Slide 35 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 36 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Benedenloop
Klein verhang
Het verval per kilometer.
Lage stroomsnelheid
Sedimentatie en deltavorming

Slide 37 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 38 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Monding in zee
Twee manieren waarop een rivier in zee uitmondt
Delta: 
1 door opgehoopte sediment raakt de monding verstopt;
2 de rivier zoekt steeds nieuwe uitgangen naar zee
 3 stelsel van vertakte rivierlopen

 2: Estuarium (trechtermond) 1 door sterke eb- en vloedstromen schuurt de riviermonding uit
 2 sedimentatie vindt door de sterke stromingen niet plaats
3 de riviermonding is breed en krijgt de vorm van een trechter

Slide 39 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 40 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 41 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Stroomgebied Rijn en Maas

Slide 42 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Afnemende vertragingstijd
verstening
Toename van het bebouwde oppervlak en de infrastructuur.
ontbossing
Het weghalen van vegetatie

Slide 43 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Afnemende vertragingstijd
Door verstening in het stroomgebied van de Rijn kan er minder water de bodem in zakken. Gevolg: minder infiltratie: meer en steeds sneller overtollig water in de Rijn.

• Vertragingstijd = de tijd tussen het tijdstip van de neerslag en het moment dat het waterpeil stijgt.

Slide 44 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Aan de slag!
Ga aan de slag met de opdrachten uit het werkboek.

Opdrachten 1, 2, 3, 5, 6, 7

Slide 45 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Afsluiting

Slide 46 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Woordenboek
Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 
woorden die je nog niet kent:
laagvlakte
erosie 
bovenloop
middenloop
benedenloop
debiet

regiem
delta
sedimentatie
vertragingstijd
infiltratie
verstening

Slide 47 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Afsluitende foto
Wat zie je?
Waar komt het voor?
Waarom komt dit hier voor?
Is dit gewenst?
Komt dit overal zo voor? 

Slide 48 - Diapositive

Beschrijving van de afsluitende foto

De Midden-Rijn
Video

Slide 49 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 50 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions