gedrag

Gedrag
1 / 36
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 4

Cette leçon contient 36 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Gedrag

Slide 1 - Diapositive

Gedrag:
Alle waarneembare activiteiten van een dier of een mens.
Ethologie: studie van gedrag van dieren.

Slide 2 - Diapositive

Gedrag
Onder gedrag valt een heleboel, niet alleen bewegingen.
Denk ook aan: geluid maken, geurstoffen afscheiden, van kleur veranderen, staan, slapen etc.

Gedrag is vaak gericht op overleven. 
Gedrag is vaak een reactie op een prikkel. ->inwendig of uitwendig

Slide 3 - Diapositive

Slide 4 - Diapositive

gedrag beschrijven
Objectief!
*ethogram 
lijst van alle soorten gedrag die bij een dier voorkomen.

*protocol
lijst van waargenomen gedragingen bij een dier.

Slide 5 - Diapositive

ethogram
protocol

Slide 6 - Diapositive

gedragsketen
vaste gedragingen die elkaar opvolgen

Slide 7 - Diapositive

sleutelprikkel

is een prikkel die steeds tot dezelfde vaste respons leidt.

een dier wordt door zijn erfelijke aanleg ''gedwongen'' om op de sleutelprikkel te reageren.

Slide 8 - Diapositive

Slide 9 - Diapositive

Slide 10 - Diapositive

Slide 11 - Diapositive

supranormale prikkels


Een koekoek heeft  een felgekleurdere snavel en zal dus meer te eten krijgen van zijn pleegouders.


=een prikkel waar sterker op gereageerd wordt.

Slide 12 - Diapositive

Slide 13 - Diapositive

aangeboren

alles wat je meteen al kan is aangeboren gedrag.

Bij dieren noem je dit ook wel instinct


Bijvoorbeeld: 

gapen

dieren die meteen na geboorte kunnen opstaan en lopen




Slide 14 - Diapositive

aangeleerd gedrag
Al het gedrag wat je nog niet direct vanaf de geboorte kan is aangeleerd.
leren door nadoen 
leren door inprenten 
leren door trial and error
leren door conditionering
leren door na te denken -> inzicht

Slide 15 - Diapositive

Inprenting
  • Alleen in een bepaalde korte levensperiode mogelijk

  • Na geboorte al ver ontwikkeld (lopen, staan, zwemmen)
- Dieren met imprenting: Eenden, ganzen, kalkoenen, cavia's

Slide 16 - Diapositive

Conditionering
Klassieke conditionering: een al aanwezige reflex krijgt een andere sleutelprikkel 
voorbeeld: pavlov

Operante conditionering
-trial and error
-belonen en bestraffen

Slide 17 - Diapositive

Trial and Error (conditioneren)
'Proberen en fouten maken'

    Slide 18 - Diapositive

    sociaal gedrag

    gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar


    communicatie via: houdingen, geluiden, kleuren, geuren, gebaren

    Slide 19 - Diapositive

    voortplantingsgedrag



    bij vogels en vissen noem je dit balts

    bij zoogdieren noem je dit bronst

    broedzorg: verzorgen van eieren of jongen


    Slide 20 - Diapositive

    territoriumgedrag


    dieren kunnen een eigen gebied hebben waar ze in leven. dit noem je een territorium. De grenzen van dit gebied markeren ze door urine of geurstoffen.


    imponeergedrag


    Slide 21 - Diapositive

    rangorde in groepen bv. pikorde

    Slide 22 - Diapositive

    Wat is GEEN gedrag.
    A
    Leerling slaapt in de les.
    B
    Een vleesetende plant vangt een vlieg
    C
    Hond rolt in het gras.
    D
    Vogel zit stil op een tak.

    Slide 23 - Quiz

    Welk gedrag kiezen dieren?
    gedrag dat ........
    A
    Voor hun het beste uitkomt
    B
    Voor hun het leukst is
    C
    De kans op overleven het grootst maakt
    D
    Zomaar, ze denken er niet over na

    Slide 24 - Quiz

    Hoe noem je de rangorde bij kippen?

    Slide 25 - Question ouverte

    Motivatie
    Sleutel prikkel
    Supranormale prikkel
    Erfelijke gedrag
    Aangeleerde gedrag
    Aangeboren elementen van gedrag
    Bereidheid om een bepaald gedragssysteem uit te vertonen
    Prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het ontstaan van bepaald gedrag
    Prikkels die een grotere kans op respons opwekken dan gewone prikkels
    Elementen van gedrag waar ervaring een rol speelt

    Slide 26 - Question de remorquage

    Sleep het gedrag bij de foto waar die gedrag is afgebeeld.
    territoriumgedrag
    dreiggedrag
    imponeergedrag

    Slide 27 - Question de remorquage

    Wie staat bovenaan de pikorde? (2007 II)

    Slide 28 - Question ouverte

    Welke kip staat onderaan de pikorde in dit plaatje? Leg uit hoe je dit ziet.

    Slide 29 - Question ouverte

    Begrippen Sociaal gedrag 
    Definitie
    Begrip
    Gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar
    Gedrag dat ontstaat als de motivatie voor 2 gedragssystemen even groot is
    De volgorde binnen een populatie van meest tot minst dominante individu
    Gedrag waarbij een bepaald gebied wordt verdedigt tegen indringers
    Prikkels bij sociaal gedrag 
    Omgevormde handelingen die afstammen van gedrag uit andere gedragssystemen die worden gebruikt bij baltsgedrag.
    Signaalgedrag dat dient om de agressie van het dominante dier te doen afnemen
    Sociaal gedrag
    Verzoeningsgedrag
    Signalen
    Rangorde
    Conflictgedrag
    Territoriumgedrag
    Geritualiseerd gedrag

    Slide 30 - Question de remorquage

    Aangeboren gedrag
    Aangeleerd gedrag

    Slide 31 - Question de remorquage

    Bijen reageren op de geur van suikerwater door hun opgerolde tong uit te steken. Onderzoekers in de Verenigde Staten hebben bijen blootgesteld aan de geur van bepaalde explosieven en ze tegelijk suikerwater gegeven. Na enkele uren hadden de bijen geleerd hun tong uit te steken als ze de explosieven roken, ook als ze geen suikerwater kregen. Zulke getrainde bijen hoopt men in de toekomst te kunnen gebruiken om bijvoorbeeld bommen op te sporen.
    Hoe wordt de beschreven vorm van leren genoemd?
    A
    Conditionering
    B
    Trial and Error
    C
    Inprenting

    Slide 32 - Quiz

    Bijen reageren op de geur van suikerwater door hun opgerolde tong uit te steken. Onderzoekers in de Verenigde Staten hebben bijen blootgesteld aan de geur van bepaalde explosieven en ze tegelijk suikerwater gegeven. Na enkele uren hadden de bijen geleerd hun tong uit te steken als ze de explosieven roken, ook als ze geen suikerwater kregen. Zulke getrainde bijen hoopt men in de toekomst te kunnen gebruiken om bijvoorbeeld bommen op te sporen.
    Wat is voor zulke getrainde bijen de uitwendige prikkel om bij het vinden van een bom de tong uit te steken?

    Slide 33 - Question ouverte

    Pasgeboren baby's zien bijna niets, maar kunnen wel goed ruiken. Als een pasgeborene op de borst van de moeder wordt gelegd, vindt de baby al snel een tepel (zie de afbeelding). Naar dit gedrag wordt een onderzoek gedaan met baby's van nog geen kwartier oud. Bij dertig moeders wordt één van de tepels heel goed gewassen om de lichaamsgeur te verwijderen. Elke baby wordt precies tussen de twee borsten van de moeder gelegd. Vervolgens wordt genoteerd welke tepel de baby kiest. Tweeëntwintig baby's kiezen de ongewassen tepel, de rest de gewassen tepel.
    Wat is de onderzoeksvraag van dit onderzoek?

    Slide 34 - Question ouverte

    Is het tepelgedrag van een baby erfelijk of aangeleerd gedrag? Leg je antwoord uit.

    Slide 35 - Question ouverte

    De zwarte tapuit (zie de afbeelding) is een vogel die leeft in rotsachtige woestijnen en bergterreinen.
    Een vrouwtjestapuit maakt een keuze uit verschillende mannetjes die proberen een vrouwtje het hof te maken. Er worden na de paring drie tot zes eieren gelegd. Bijzonder is dat er bij het nest een muurtje van kiezelsteentjes te vinden is dat door het mannetje wordt gebouwd met materiaal dat hij verzamelt. Met het bouwen van het muurtje probeert een mannetje een vrouwtje het hof te maken.

    Hoe noem je het verzamelen van steentjes en het bouwen van een muurtje door het mannetje?
    A
    Baltsgedrag
    B
    Broedzorg
    C
    Paringsgedrag
    D
    Territoriumgedrag

    Slide 36 - Quiz