Zorgpad 7 7.3 afweer

• Anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

Bloed en afweerstelsel

Leerpad 7

7.3    Afweer en immuniteit

Vorige week

Bloedsamenstelling

Cellen in het bloed en functie

Bloedstolling

Bloedgroepen

7.3 afweer: soorten en functie

Alles wat een onbekend signaaleiwit heeft is lichaamsvreemd: antigenen

Witte bloedcellen herkennen antigenen en maken antistoffen (ook eiwitten) om het vreemde onschadelijk te maken.

Afweer

 Het afweersysteem richt zich op bacteriën, virussen, schimmels, kankercellen, parasieten en dergelijke. Deze bevatten antigenen op hun wand.

Antigenen zijn lichaamsvreemde moleculen die een reactie van het afweersysteem oproepen.

7.3 afweer: soorten en functie

Er zijn twee soorten afweer...

1 algemene afweer

Kenmerken:

• aangeboren
• niet-specifiek (dus op elke vreemde van toepassing)
• komt snel op gang
• korrelcellen fagocyteren

7.3 afweer: soorten en functie

Er zijn twee soorten afweer...

2 specifieke afweer

Kenmerken:

• verworven (later gekregen)
• specifiek (dus op één vreemde van toepassing)
• komt traag op gang
• lymfecellen maken antistoffen

stap1

de korrelcel eet de indringer op (fagocytose) en maakt zichtbaar 'wie hij opgegeten heeft'

stap2

de lymfecel herkent stukjes antigeen als lichaamsvreemd

stap3

de lymfecel maakt een specifieke antistof, die de indringers uitschakelen

Er zijn twee soorten witte bloedcellen met een functie bij de afweer:

1. Witte bloedcellen met korrels in het plasma (korrelcellen) (algemene afweer)
2. Lymfocyten (specifieke afweer = immuniteit)

	zelf antistoffen maken ( actief )	antistoffen krijgen ( passief )
op een natuurlijke manier
op een kunstmatige manier

de ontsteking doormaken en genezen

de moeder geeft (haar) antistoffen door via de moedermelk

(stukjes) antigenen via een vaccin krijgen en daarop antistoffen maken

antistoffen via gedoneerd plasma krijgen

7.4 Integratie opdrachten

Voor wie dit wil? Integratie opdrachten samen maken?

Jorinde is 17 jaar en volgt een opleiding in de zorg. Ze loopt stage, heeft in het weekend een baantje en gaat graag uit. ‘Leuk, maar druk’, zegt ze. De laatste weken is ze erg moe. Volgens haar werkbegeleider en haar klasgenote Samantha ziet ze er bleek uit. Vanmorgen ging ze bij de ochtendzorg bijna onderuit. Samantha vindt dat ze naar de huisarts moet gaan voor bloedonderzoek.

1. Bedenk welke uitslagen van bloedonderzoek haar klachten kunnen verklaren. Je hoeft geen getallen te noemen. Je kunt ook zeggen: verhoogd of verlaagd.

2. Wat kunnen andere ‘gewone’ oorzaken zijn van haar klachten?

Bij mevrouw Anderson zijn twee dagen geleden vijf buisjes bloed afgenomen. Vandaag zegt ze: ‘Ik ben moe en voel me zwak omdat ik nu minder bloed en een lager Hb heb’.

Wat vind je van haar conclusie?

Je hebt je een paar dagen geleden hard gestoten. Er ontstond een flinke blauwe plek. Inmiddels is die groen en geel geworden. 

Leg uit hoe dat kan.

Een zorgvrager zegt: ‘Bij mij werken die antibiotica niet. Ik ben er immuun voor.’

Klopt deze uitspraak? Waarom wel of niet?

Jeroen wordt vanwege kanker behandeld met chemotherapie. Deze middelen remmen de celdeling van sneldelende cellen, dus niet alleen van de kankercellen.

1. Leg uit dat chemotherapie ook het beenmerg remt.

2. Leg de gevolgen van chemotherapie uit voor het bloed. Noteer per celsoort het gevolg (de uitslag van bloedonderzoek) en welke last Jeroen daarvan kan hebben.

Mevrouw Stelling heeft een borstamputatie (links) gehad. Daarbij zijn ook lymfeklieren in haar linkeroksel verwijderd. Tijdens haar herstel wordt haar linkerarm dikker door het ontstaan van lymfoedeem (teveel lymfe in de weefsels).

Leg uit met je kennis van lymfevocht en lymfe-afvoer hoe bij mevrouw lymfoedeem kan ontstaan.