4.1 De opkomst van steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H4 De tijd van steden en staten

4.1 De opkomst van steden

Welk woord hoort er niet bij; waarom niet? -> domein - klooster - Clovis

Wie vocht er bij de slag bij Poitiers in 732?

1. Karel de Grote
2. Pepijn de Korte
3. Karel Martel
4. Gregorius de Grote

Kenmerkend aspect:

De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je wat ambachtslieden zijn en wat die met de opkomst van steden te maken hebben.

Aan het einde van de les weet je hoe de verbetering in de landbouw voor verstedelijking zorgde.

De middeleeuwse stad

De middeleeuwse stad

Rond 1000 ontstonden er in West-Europa veel nieuwe steden, voornamelijk op geografisch gunstige plekken.

tussen 1000 en 1300 verdubbelde de Europese bevolking zich!

Inzicht: Waarom zouden er vóór het jaar 1000 te weinig gegevens zijn?

Landbouwverbeteringen

1

2

Belangrijke landbouwverbetering: Drieslagstelsel

Dus...

• Door landbouwverbeteringen ontstonden er voedseloverschotten 
• Overschotten werden verkocht op de markt --> HANDEL
• Specialisatie: er ontstaan ambachten (landbouwoverschot)
• Handelaren en ambachtsmensen gaan wonen rond de markt --> steden ontstaan

Maak een logische zin met de volgende begrippen:
urbanisatie - ambacht - horigen

gevolgen toename handel

1. groei nieuwe steden
2. ontwikkeling geldeconomie > geldwisselaars en banken
3. ontstaan van handel over grote afstanden in luxekoopwaar ( oa zijde, specerijen met Midden-Oosten)
4. samenwerkingsverbanden zoals de Hanze (12e - 17e eeuw)

Kaart waarop alle Hanze-steden te zien zijn. De steden van de Hanze lagen vooral in Duitsland. Hier in Nederland waren onder andere de IJsselsteden Kampen en Deventer lid van de Hanze. 

Handelaren van Hanzesteden hadden allerlei voordeeltjes als ze handelden in elkaars steden. Ze betaalden bijvoorbeeld minder tol en belasting. 

Waarom was voor handelaren gevaarlijk?

1. ze hadden veel geld bij zich
2. ze hadden dure koopwaar
3. er was veel armoede
4. all of the above

Wat is de oplossing voor de middeleeuwse handelaar?

1. Geld naar de bank brengen
2. Geld verstoppen
3. Geld uitgeven
4. Bescherming inhuren

Geld naar de bank

De handelaar krijgt een wisselbrief mee

Wisselbrieven