6.2 De Gouden Eeuw van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.2 De Gouden Eeuw van Nederland 

KA

De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Staatkundig: bestuur onder de Habsburgers

Regenten (politiek bestuurder) bestuurden de Republiek

Staatkundig: bestuur in de Republiek

Prinsgezinden 

• Regenten onder: 
• Maurits van Oranje 
• Landgewesten die voor de oorlog met Spanje zijn

Staatsgezinden

• Regenten onder: 
• Raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt 
• Kustgewesten die tegen de oorlog met Spanje zijn --> willen handel drijven!
• Overwinning: Twaalfjarig Bestand (1609-1621)
• Nederlaag: Oldenbarnevelt in 1619 onthoofd 

Prins Maurits van Oranje was stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel (1590-1625)

Willem Lodewijk van Nassau was stadhouder Friesland, Groningen en Drenthe (1584-1620)

Het twaalfjarig bestand (1609-1621) 

In 1619 laat Maurits van Oldenbarnevelt onthoofden. Zij zijn het niet eens op veel vlakken, zowel religieus, politiek als financieel. 

1568-1648: Einde Tachtigjarige Oorlog door de Vrede van Münster. Republiek erkend als soevereine staat. In 1650 Eerste Stadhouderloze Tijdperk 

Ooit zo boos geweest dat je je minister-president dood en hem vervolgens opeet? Oranjegezinden in 1672 wel! 

Het Rampjaar
(1672) 

• Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen verklaren de Republiek de oorlog 
• Michiel de Ruyter wint ter zee, maar ...
• Het landleger verliest door jarenlange bezuinigingen landleger 
• Overijssel, Gelderland en Utrecht bezet
• Boze Oranjegezinde menigte doodt raadspensionaris Johan de Witt en broer Cornelis de Witt. 

Burgerlijk cultuur: stadhuis, A'dam (1649-1655)

Hofcultuur: Slot Schönbrunn, Wenen

(1696-1705/1780)

De Republiek als voorbeeld voor burgerlijke cultuur

Waarom ontstaat een burgerlijke cultuur in de Republiek?: 

• geen koning, macht adel zeer beperkt, burgers invloedrijk
• relatief grote mate van gelijkwaardigheid en tolerantie 
• rijkdom onder burgers  

Jan Steen

Burgerlijke cultuur in de schilderkunst:

• Opdrachtgevers: burgers
• Thema's: stillevens, landschappen
• Natuurgetrouw
• religieuze voorstellingen
• historische gebeurtenissen
• groepsportretten
• familieportretten

• Opdrachtgevers:
  vorsten, adel en kerk

• belangrijke thema's:
  theater/muziek/oorlog/
  katholieke geloof/
  literatuur/adel

Hofcultuur in de schilderkunst

Plafond Spiegelzaal; thema's Oorlog en Vrede

Rembrandt: Marten en Oopjen (1634)

Rembrandt: Portret van een geleerde (1645)

Zelfportret Rembrandt, 1669

Wetenswaardigheden 

1975

messteken

1990: met zwavelzuur bespoten

gered door gedestilleerd water

Nachtwacht voor en in WO II

'ondergedoken' in: de duinen,

een kasteel en de mijnen

Paragraaf 6.2 

Maken OZK 4 t/m 9 en 

HD 3 t/m 5

m.u.v. 4C, 5D