4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

• Industriële revolutie in Nederland
• Het socialisme
• De eerste sociale wetten
  

De Industriële Revolutie in Nederland

Vanaf 2e helft van de 19e eeuw industrialiseerde Nederland

• Windmolens en paarden worden vervangen door stoommachines
• Nieuwe fabrieken ontstaan (textiel en voedingsmiddelen)
• Rond 1890 is er ook zware industrie (machines en schepen)
• Via Rotterdam konden er grondstoffen worden ingevoerd
• Er werden veel kanalen en spoorwegen aangelegd
• Einde 19e eeuw kwamen er steenkoolmijnen in Limburg
  

De industriële revolutie in Nederland

Net als in GB werken er in fabrieken:

1. mannen
2. vrouwen
3. kinderen

• Hun woon en werkomstandigheden zijn slecht
• Om aan voedsel en kleding te komen zijn de aller armste aangewezen op liefdadigheid
  

Het socialisme

-In de 19e eeuw mochten voornamelijk rijke mannen stemmen

-Ook waren er géén regels mbt. werk en woonomstandigheden

• In Europa ontstaat rond 1850 het socialisme
• De socialisten zijn er vóór de arbeiders
• Zij willen dat er regels komen om de arbeids te beschermen

Het socialisme

Het socialisme werd bedacht door de Duitse filosoof Karl Marx

• Hij vond het niet eerlijk dat het kapitaal (geld, machines en fabrieken)
    In handen was van één klasse (de ondernemersklasse)
• Hij voorspelde dat er een klassenstrijd zou komen (geweldadige opstand)
  
• Daarna zouden de klasse en het privébezit afgeschafd worden en zou al het kapitaal van iedereen zijn
• Er zou dan een klasseloze samenleving ontstaan waarin iedereen gelijk     is
  

De Duitse filosoof Karl Marx
De grondlegger van het socialisme

Het socialisme

Binnen het socialisme was er nog een andere groep

• De sociaaldemocratie
• In plaats van een klassenstrijd en een geweldadige revolutie,
   moest er op een vreedzame manier verandering komen
• Ook waren zij niet tegen privébezit
• Zij wilden stemrecht voor o.a. de arbeiders
  
• Er kon verandering komen als men zich zou verenigen in vakbonden
• Dit zijn organisaties die opkomen voor de belangen van arbeiders
  

De eerste sociale wetten

De slechte woon en werkomstandigheden van de arbeider werd:
de sociale kwestie genoemd.
-Na verloop van tijd kwamen er sociale wetten (wetten die mensen beschermen)
-Schrijf bij elk jaartal de juiste ontwikkeling:

• 1872: 
  
• 1874:
• ~1900:
• 1894:
  
• (!) 1917:
• (!) 1919: