5.1 Dierlijke en plantaardige voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag: Wat zit er in je eten?

Leerdoelen

Uitleg voedingsstoffen met vragen

Opdrachten boek maken

Leerdoelen

Na deze les, kun je:

• De functies van de verschillende voedingsstoffen benoemen en uitleggen
• Je weet wat essentiële en niet-essentiële aminozuren en vetzuren zijn
• Je weet wat de verschillen in samenstelling tussen plantaardige en dierlijke voeding zijn

Welke voedingsstoffen zijn er?

Welke voedingsstoffen zitten er in je eten?

Hoe zien koolhydraten eruit? (1) (B67F)

• Monosachariden: Glucose bijv.
  
• Disachariden: Simpele voortgezette assimilatie van mono-sachariden → e.g. Maltose
  

Hoe zien koolhydraten eruit? (2) (B67F)

• Polysachariden: Voortgezette assimilatie van mono- en disachariden → e.g. Cellulose en Glycogeen
  
• Glycogeen is de reservevorm van glucose

Hoe zien eiwitten eruit? (B67H)

• Eiwitten→ Lange ketens van aminozuren!
  
• Aminozuren kunnen essentieel of niet-essentieel zijn
• Eiwitten kunnen niet worden opgeslagen als reserve

Hoe zien vetten eruit? (B67G)

• Vetten --> Glycerol met vetzuren eraan
• Er zijn essentiële en niet essentiële vetzuren
• Verzadigd vs onverzadigd

Nog meer voedingsstoffen (BINAS 82A)

In welke Binas-tabellen kan je de structuurformule van 1) aminozuren en 2) vetten vinden?

Waaruit is een eiwit opgebouwd?

Waar of niet waar? De lever kan aminozuren maken

1. Waar
2. Niet waar

De aminozuren die je lever maakt, noemen we de essentiële aminozuren

1. Waar
2. Niet waar

Hoeveel aminozuren kan de lever maken? (Gebruik eventueel de Binas)

1. 5
2. 11
3. 20
4. 36

Je lichaam kan zelf alle nodige vetzuren maken

1. Waar
2. Niet waar

Waarom is het belangrijk om verschillende eiwitbronnen in je dieet te hebben?

Welke taken hebben die voedingsstoffen in het lichaam?

Brandstoffen

Bouwstoffen

Beschermende stoffen

Reservestoffen

zijn niet direct nodig als brandstof
zijn nodig voor het maken van nieuwe cellen
zorgen ervoor dat je lichaamstemperatuur op peil blijft en je energie hebt
zorgen ervoor dat je niet ziek wordt

Sleep de functies naar de juiste beschrijving.

reservestoffen

beschermende stoffen

bouwstoffen

brandstoffen

Koolhydraten

Eiwitten

vetten

Water

Vitamine & mineralen

Zijn voornamelijk bouwstoffen

Zijn voornamelijk brandstoffen

ZIjn bouwstoffen & beschermende stoffen

Helpt bij transporteren van stoffen

ZIjn voornamelijk brandstoffen & reservestoffen

Wat zijn voedingsvezels?

• Stimuleren darmwerking
  
• Nemen water op -> stevigere ontlasting
• Geven verzadigd gevoel
  -> Cellulose (celwand)
  -> Lignine (buitenrand)
  -> Pectine (middenlamel)

Plantaardige voeding

• Rijk aan vitamines 

->(C, B1, B2, E, K)

• Onverzadigde vetten
• Koolhydraten
• Water
• Variatie is belangrijk (essentiële aminozuren)

Dierlijke voeding

• Rijk aan mineralen
• Rijk aan eiwitten (essentiële aminozuren)
• Omega-3 en Omega-6
• Vitamine B12

Je gaat bezig met fitnesstraining. Je wil zo veel mogelijk arm- en beenspieren ontwikkelen. Welke van deze kan je het beste eten voorafgaand aan je training als dit je doel is?

1. Pannenkoeken met poedersuiker en stroop
2. Een stuk rollade met een bonensalade
3. Een salade met veel groenten (sla, komkommer en tomaat)

Als je wilt afvallen is een dieet zonder vet een goed idee

1. Waar
2. Niet waar

Welke groepen voedingsstoffen kan je uit plantaardig voedsel halen?

1. Brandstoffen
2. Bouwstoffen
3. Beschermende stoffen
4. Alle antwoorden zijn goed

Waar of niet waar? Alle plantaardige producten hebben ongeveer dezelfde hoeveelheid energie

1. Waar
2. Niet waar

Opdrachten maken

Wat: Maak 5.1 opdrachten 2, 4, 5, 8, 10, 12, 14, 19

Hoe: Alleen/tweetallen

Hoe lang: De rest van de les

Hulp: Boek, BINAS, vragen stellen

Resultaat: Het wordt huiswerk