bs 1 + 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Voortplanting

Cellen planten voort door celdeling.

Moedercel -> 2 dochtercellen

Dochtercellen dezelfde genetische info als moeder.

geslachtelijk/ongeslachtelijk

Geslachtelijk: voortplanting door eicel en zaadcel, DNA van nakomelingen verschilt van ouders.

Ongeslachtelijk: zonder eicel en zaadcel, DNA blijft hetzelfde.

We zoomen in op ongeslachtelijke voortplanting.

ongeslachtelijk

Op natuurlijke wijze:

Door celdeling. Genetisch identiek aan ouder.

Bacteriën, schimmels, planten en sommige dieren kunnen ongeslachtelijk voortplanten.

Kunstmatige wijze

Stekken

Weefselkweek

Nakomelingen uit ongeslachtelijke voortplanting noem je klonen

Mitose, meiose

Gewone celdeling = mitose

Celdeling waarbij geslachtscellen ontstaan = meiose

mitose

normale celdeling noemen we mitose.

Mitose gebeurt in de lichaamscellen.

moedercel : 46 chromosomen

dochtercel : 46 chromosomen

Mitose

Celcyclus: zie Binas.

Niet elke cel deelt even vaak.

Celdeling bij eukaryoten

Bij eukaryoten zijn er twee vormen van celdeling:

mitose, waarbij de chromosomenparen zich verdubbelen en paarsgewijs uit elkaar gaan. De dochtercellen hebben daardoor hetzelfde aantal chromosomen als de moedercel.

meiose die voorkomt bij de vorming van haploïde cellen uit diploïde moedercellen, zoals geslachtscellen of sporen, afhankelijk van de levenscyclus, waarbij de chromosomenparen uit elkaar gaan.

Mitose 

https://www.bioplek.org/animaties/cel/mitosex.html

Binas 76B1

DNA replicatie

 Het DNA wordt verdubbeld. Er ontstaat een kopie van de beide chromatiden.

Bs 2: geslachtelijke voortplating

voordelen?

voordelen van geslachtelijke voortplanting

Meer variatie bij nakomelingen, zorgt voor hogere overlevingskans.

Er worden minder mutaties doorgegeven aan nageslacht.

Begrippen

n=hoeveel verschillende chromosomen zitten in de cel (bij een mens dus 23)

2n= De verschillende chromosomen komen dubbel voor.

Is het chromosoom gekopieerd (dus een X ipv I) dan noem je dit 2 chromatiden (origineel en kopie zitten aan elkaar)

Voortplanting plant

Eicel en stuifmeelkorrel zijn beide haploïd (n)

Samen krijg je weer een diploïde cel (2n)

Zaden die hieruit ontstaan zijn genetisch dus niet gelijk aan de ''ouders''.

Zaadcellen

Buiten lichaam binnen 5 minuten dood.

In lichaam van een vrouw +- 24-48 in leven (max 5 dagen).

Eicellen

Bij geboorte zijn alle eicellen al aanwezig, maar bevinden zich in de beginfase van meiose. Ze zijn dus nog diploïd.

Elke eicel is omgeven door een blaasje: follikel.

Vanaf de pubertijd neemt elke maand 1 follikel vocht op waardoor deze groeit en de meiose in de eicel verder gaat.

eicel

follikel=blaasje met jonge eicel

Door opnemen van het vocht knapt het follikel open:ovulatie

follikelweefsel wat overblijft noemen we het gele lichaam.

Bevruchting

maken

16-18