Les 05 - Tegenargumenten en weerleggingen en argumentatieschema's

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tegenargumenten en weerleggingen 

en argumentatieschema's

Leesvaardigheid havo 4

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- hoe een auteur tegenargumenten kan gebruiken in zijn argumentatie; 

- waar argumenten op kunnen worden gebaseerd; 

- wat we onder argumentatieschema's verstaan; 

- welke argumentatieschema's we onderscheiden. 

Tegenargumenten en weerleggingen

In een betoog kan het verstandig zijn om rekening te houden met  je tegenstanders. Dit kan op de volgende manieren: 

- Door het standpunt te ontkrachten; als je dit doet, gebruik je een tegenargument; 

- Door de onjuistheid van een argument aan te tonen; als je dit doet, maak je gebruik van een weerlegging. 

"Volgens mij kan je beter blijven zitten, want dan slaag je over twee jaar met hogere cijfers."

"Maar dat kost me wel een heel jaar."

1. Tegenargument
2. Weerlegging

"Omdat er nauwelijks werk is te vinden voor afgestudeerde Neerlandici, lijkt het me niet verstandig om Nederlands te studeren."

"Dat verbaast me: de afgestudeerde mensen die ik ken, hebben inmiddels allemaal een baan."

1. Tegenargument
2. Weerlegging

Aan het werk

Werk nu aan opdracht 3 en 4 op pagina 15 en 16 van de reader. 

Argumentatieschema's

Er zijn verschillende manieren waarop standpunten en argumenten zich tot elkaar kunnen verhouden. Het geheel van een standpunt met bijbehorende argumenten noemen we een argumentatieschema. Hiervan onderscheiden we er grofweg zes. 

Argumentatie op basis van oorzaak en gevolg

Hierbij ga je ervan uit dat een bepaalde gebeurtenis zal leiden tot iets anders. 

Wij komen nooit meer op tijd (standpunt;gevolg), deze file staat tot Utrecht (argument;oorzaak) 

Argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap

Hiervan is sprake als je ervan uitgaat dat als alle onderdelen van een bepaalde groep een kenmerk hebben, ook alle losse onderdelen van die groep dat kenmerk hebben. 

Je moet handschoenen gebruiken als je een anti- kalkmiddel gebruikt bij het schoonmaken (standpunt). Deze middelen zijn slecht voor je nagels. Ze kunnen er zelfs door oplossen (argument).

Argumentatie op basis van voor- en nadelen

Bij dit type argumentatie worden de voor- en nadelen van een kwestie tegen elkaar afgewogen. Op basis van deze afwegen wordt een oordeel uitgesproken. Je kunt ook alleen voor- of nadelen gebruiken. 

De jaren van Dick Advocaat bij Feyenoord zijn een succes gebleken (standpunt): het voetbal zag er niet altijd even mooi uit, maar hij heeft wel tot twee keer toe Europees voetbal behaald (argumenten). 

Argumentatie op basis van voorbeelden

Bij argumentatie op basis van voorbeelden gebruik je voorbeelden om je standpunt kracht bij te zetten.

De laatste paar jaar heeft PSV iedere competitiewedstrijd na een Europese overwinning verloren (argument). Ze zullen het dus moeilijk gaan krijgen (standpunt).

Argumentatie op basis van vergelijking

Bij argumentatie op basis van vergelijking ga je uit van een overeenkomst tussen twee gevallen: omdat het in het ene geval zo is, zal het in het andere geval ook wel zo zijn. 

De prijzen voor kaartjes van voetbalwedstrijden zijn dit jaar bijna niet gestegen. Ik verwacht dan ook niet dat de tickets voor theatervoorstellingen duurder zullen worden (standpunt). Dat gebeurde de afgelopen jaren immers ook niet (argument)

Argumentatie op basis van autoriteit

Als je je standpunt ondersteunt met een uitspraak van een deskundige of een uitspraak uit een gezaghebbende bron, is er sprake van een argumentatie op basis van autoriteit. 

Ik denk niet dat het Nederlands elftal deze zomer Europees Kampioen wordt (standpunt). Willem van Hanegem schat landen als Frankrijk en Duitsland veel hoger in (argument) 

In een evaluatie van het proces-Wilders pleit de commissie-Van Rooy voor meer tv-registraties van rechtszaken. Rechtspraak moet zich in het openbaar afspelen. In een mediasamenleving betekent openbaarheid niet alleen vrije toegang tot de rechtszaal, maar ook zichtbaarheid in de media. Dus dit voorstel moet worden overgenomen, mits de privacy van de verdachten, getuigen en slachtoffers wordt gerespecteerd.

1. Argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap
2. Argumentatie op basis van voorbeelden
3. Argumentatie op basis van vergelijking
4. Argumentatie op basis van voor- en nadelen

Aan het werk

Ga nu aan het werk met opdracht 3 tot en met 5 op pagina 15 tot en met 20