3.1 Waarneming: je eten bederft 4H 2122

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Onderzoek doen (H3)

• 3.1 Waarneming: je eten bederft

Hoofdstuk 3

3 onderdelen:

• meer theorie over schimmels, bacteriën, virussen (in relatie tot voedselbederf), aanvullend op H2.
• theorie over membraantransport dieren en planten
• vaardigheden: hoe voer ik een wetenschappelijk onderzoek uit. (PO Osmose)
  

Doel 3.1

Je leert wat de oorzaak is van voedselbederf

Je leert hoe je ziekteverwekkende bacteriën en schimmels herkent

Je leert de kenmerken van een virus 

Je leert hoe bacterien, schimmels en virussen zich vermeerderen

Je leert hoe je kunt voorkomen dat bacteriën en schimmels voedsel bederven

Voedselbederf door micro-organismen

Alle organismen die je niet met het blote oog kunt zien...

En daar zijn er ontzettend veel van!

Welke herken je?

virus

schimmel

schimmel: gist

bacterie

lintworm

schimmel

virus

Voedselinfectie

Je voedsel kan bederven doordat het geïnfecteerd wordt door micro-organismen: schimmels of bacteriën.

Micro-organismen: kun je niet zien met het blote oog. Vaak wel met een lichtmicroscoop. 

Voedselinfectie

Schimmels of bacteriën die op voedsel gaan zitten zijn heterotroof.

Ze zijn voor hun organische stoffen afhankelijk van andere organismen.

Voedselinfectie

Schimmels of bacteriën in voedsel kunnen gifstoffen produceren: voedselvergiftiging.

Bacteriën

Vermeerderen zich

door ongeslachtelijke 

voortplanting (mitose) 

bij gunstige omstandigheden.

Alle bacteriën in een kolonie zijn genetisch identiek aan elkaar, ze zijn elkaars klonen.

Ongeslachtelijke voortplanting

Alle bacterie in een kolonie zijn klonen van elkaar!

Stel, je hebt 1 bacterie die iedere 20 minuten deelt. Hoeveel bacteriën heb je dan na 60 minuten?

Gelachtelijke voortplanting

Vs

Ongeslachtelijke voortplanting

Bacteriën

Onder ongunstige

omstandigheden vor-

men ze sporen.

In een spore staan de levensprocessen stil. De spore vormt weer een levende bacterie als de omstandigheden weer goed zijn.

Wat zijn ongunstige omstandigheden voor bacteriën? Noem er minstens 2!

Schimmels

Vormen lange draden

van 1 cellaag dik.

Die schimmeldraden heten

mycelium.

Schimmels kunnen zich ongeslachtelijk en geslachtelijk voortplanten.

Bacteriën en schimmels herkennen

Bacteriën en schimmels herkennen

Laten groeien op een voedingsbodem.

• Uiterlijk blote oog/ lichtmicroscoop
• Op welke voedingsbodem groeien ze wel/ niet
• DNA

Virussen

Virussen

Erfelijk materiaal (RNA

 of DNA) in een

eiwitmantel.

Ze vermeerderen met behulp van een gastheercel.

Leven ze?

Voedselinfectie voorkomen

Je voedsel kan bederven doordat het geïnfecteerd wordt door micro-organismen: schimmels of bacteriën.

Hygiënisch werken: 

• handen wassen
• kruisbesmetting voorkomen (scheiden)

Doel 3.1

Je hebt geleerd wat de oorzaak is van voedselbederf

Je hebt geleerd hoe je ziekteverwekkende bacteriën en schimmels herkent

Je hebt de kenmerken van een virus geleerd

Je hebt geleerd hoe bacterien, schimmels en virussen zich vermeerderen

Je hebt geleerd hoe je kunt voorkomen dat bacteriën en schimmels voedsel bederven

Begrippen 3.1

verontreiniging, micro-organismen, heterotroof, organische stoffen, voedselinfectie, voedselvergiftiging, bacteriën, ongeslachtelijke voortplanting, kolonie, klonen, sporen, schimmels, extracellulair, mycelium, geslachtelijke voortplanting, lichtmicroscoop, voedingsbodems, DNA, virussen, erfelijk materiaal, eiwitmantel, gastheercel, hygiëne 

Huiswerk

Maak alle opdrachten van 3.1 

1 t/m 15

Belangrijke opdrachten:
1, 9, 11, 12 en 14  (Volgende les bespreken we er 2 van)

Stel een vraag