5.3 Genen en allelen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Thema 5, basisstof 3

De eerste 3 minuten opstarten. Als de timer af gaat is het stil.

Pak je boek en schrift, zorg dat je mee kunt schrijven

BS 5.3 genen en allelen

Genen en allelen

Deze les:

• Opstarten
• 
  
• Uitleg basisstof 2
• Zelfstandig aan de slag
  
• Afsluiting
  

Deze les:

Leerdoel: 

• Ik kan omschrijven wat genen en allelen zijn. 
• Ik kan omschrijven wat een mutatie is.  

Tijdpad:

- 5 minuten opstarten

- 5 minuten herhalen bs 2 

- 15 minuten uitleg

Huiswerk:

- HAVO opdr. 1, 2, 3, 5, 7, 8.

- VWO opdr. 1 tm 4, 6, 8, 10 (samenhang) 

Voorbereiden volgende les:

- lees 5.4/ 5.7  Transcriptie

- Kijk filmpje (zie magister)

Een mens heeft .... chromosomenparen.

1. 24
2. 48
3. 46
4. 23

Zoek een foto van een karyogram van een man. Leg uit hoe je dit ziet.

Maak de dubbele streng van het DNA molecuul compleet

Leerdoelen

6 Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn.

7 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Genen

• Basenparen: A-T en C-G
• Eiwitten: stof die grotendeels kleur, vorm en werking van je lichaam regelt.
• Gen: informatie voor bouw van eiwitten.
• Genexpressie: alleen genen actief die nuttig zijn (gen voor spiereiwitten actief in spieren).

Welke beschrijving hoort bij welk begrip?

Bevat informatie over één erfelijke eigenschap

Bestaat uit DNA en eiwitten

Is een variant van een gen

De stof die de code bevat over erfelijke eigenschappen

Chromosoom

Allel

DNA

Gen

Allel

Genvariant = allel.

Allelenpaar = 2 allelen op 2 chromosomen van 1 gen (1 vader/ moeder)

Allelenpaar

Heterozygoot: ongelijke allelenpaar

Homozygoot: gelijk allelenpaar

Gen

mutatie

Iemand die homozygoot is voor een bepaalde eigenschap.

1. Heeft twee dezelfde allelen.
2. Twee verschillende allelen.
3. Heeft 1 allel.
4. Geen idee wat hiermee wordt bedoeld.

Iemand die heterozygoot is voor een bepaalde eigenschap.

1. Heeft twee dezelfde allelen.
2. Twee verschillende allelen.
3. Heeft 1 allel.
4. Geen idee wat hiermee wordt bedoeld.

Mutatie in lichaamscel

Mutatie in geslachtscel

Mutatie

• Mutatie zichtbaar in fenotype -> mutant
• Albino: mutant waarbij het lichaam
  geen pigment vormt.

Mutagene invloeden

Bij een mutatie in welk type cellen zijn de gevolgen het grootst?

1. Bij een mutatie in bloedcellen.
2. Bij een mutatie in geslachtscellen.
3. Bij een mutatie in huidcellen.

Kanker

wat	Aan de slag met Thema 5, Basisstof 3 maken: HAVO opdr. 1, 2, 3, 5, 7, 8. VWO opdr. 1 tm 4, 6, 8 en 10 (samenhang)
Hoe	lees de tekst van basisstof 3 door
Hulp	1) boek 2) klasgenoot 3) docent
Tijd	-
Klaar	Als je klaar bent met de opdrachten maak je de test jezelf van deze basisstof. Lees basisstof 5.4 (vwo) 5.7 (havo) en kijk alvast het filmpje voor de volgende les.