Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat heeft ademen en eten met elkaar te maken?

Wat heeft bloed met de bovenstaande vraag te maken?

Doelen 

• Na de les kennen we welke onderdelen het bloed bevat.
• We kennen de functies van de belangrijkste onderdelen.
• We kennen de functie van Hemoglobine.
• we kunnen beschrijven hoe de bloedstolling tot stand komt.

Bloed

samenstelling

Samenstelling van het bloed

Bloed bestaat uit bloedlichaampjes. 

• Rode bloedcellen, ze lijken op rode platte schijfjes  
• Witte bloedcellen, ze lijken op witte onregelmatige
    bolletjes. 
• De bloedplaatjes, ze lijken op stukjes die  zweven in het
    bloedplasma.

samenstelling bloed

Hoe ontstaat bloed?

stamcellen uit beenmerg 

worden:

- rode bloedcellen

- witte bloedcellen

- bloedplaatjes

alle bloedcellen worden in het beenmerg gemaakt

Alle bloedcellen in beenmerg gemaakt

rode bloedcellen

zijn rond van vorm met een klein deukje in het midden. 

Ze hebben geen celkern. 

rode bloedcellen vervoeren zuurstof

hemoglobine zit in rode bloedcellen en hiermee bindt zuurstof zich makkelijk aan de rode bloedcel.

witte bloedcellen

Hebben wel een celkern. 

Zeer "flexibel" van vorm zodat ze buiten de bloedvaten kunnnen komen.

Witte bloedcellen maken ziekteverwekkers onschadelijk. Ze gaan hierbij zelf dood.

Pus en etter zijn dode witte bloedcellen.

 Witte bloedcellen

Witte bloedcel maakt de ziekteverwekker onschadelijk door deze in te sluiten.

bloedplaatjes

- zijn delen van uiteengevallen

   cellen

- hebben geen celkern

- zorgen ervoor dat bloed         buiten de bloedvaten stolt

Bloedstolling 1/2

De bloedplaatjes kleven aan de beschadigde bloedvatwand en vormen een bloedpropje.

Uit het beschadigde weefsel en uit de bloedplaatjes komen stoffen vrij. Deze stoffen brengen m.b.v. stollingsfactoren in het bloedplasma een keten van reacties op gang. 

Bloedstolling 2/2

Uiteindelijk leidt dit ertoe dat fibrinogeen wordt omgezet in fibrine.

Fibrine vormt een netwerk van draden dat de wond afsluiten (bloedstolsels).

Opdracht

Maak zelfstandig een samenvattings-tekening. 

-> Zet van basisstof 1 de belangrijke begrippen + hun functie duidelijk in een overzichtelijke tekening.  

Hoe:

Maak jouw versie van het buisje in afb. 3. 

- Verschil tussen de vaste bestanddelen en bloedplasma. 

- Bestanddelen van bloedplasma. 

- Eigenschappen en functies van 1. Rode bloedcellen. 2. Witte bloedcellen en 3. Bloedplaatjes. (Zie voorbeeld.)

Extra:

Zoek online op wat de volgende ziektes & stoffen zijn: Bloedarmoede

trombose

pus/etter 

Goed om te weten

Pus: een mengsel van dode witte bloedcellen en gedode bacteriën.

Etter: is een ander woord voor pus

Trombose: een ander woord voor een bloedprop (door bloedstolling) in een bloedvat.

Uit welke 4 onderdelen bestaat bloed?

1. bloedplasma, rode-, witte bloedcellen en zuurstof
2. bloedplasma, rode-, witte bloedcellen en koolstofdioxide
3. bloedplasma, rode-, witte bloedcellen en bloedplaatjes
4. bloedplasma, rode-, blauwe bloedcellen en bloedplaatjes

Wat zorgt er voor de rode kleur in rode bloedcellen? Dit kan zuurstof vervoeren.

1. Glucose
2. Koolstofdioxide
3. Glycogeen
4. Hemoglobine

Iemand met bloedarmoede heeft te weinig...

1. Zuurstof
2. Voedingsstof
3. Hemoglobine
4. Bloed

Wat is de belangrijkste taak van de rode bloedcellen?

1. Vervoeren van zuurstof
2. Ziekteverwekkers doden
3. Bloed laten stollen
4. voedingsstoffen vervoeren

Wat is de belangrijkste taak van de witte bloedcellen?

1. Zuurstof vervoeren
2. Ziekteverwekkers doden
3. Bloed laten stollen
4. Voedingsstoffen vervoeren

Welk van de volgende onderdelen van het bloed heeft geen vaste vorm?

1. bloedplaatjes
2. rode bloedcellen
3. witte bloedcellen
4. bloedplasma

Wat is de belangrijkste taak van de bloedplaatjes?

1. Vervoeren van zuurstof
2. Ziekteverwekkers doden
3. Bloed laten stollen
4. Vervoeren voedingsstoffen

Waar bestaat pus uit?

1. dode bacteriën en etter
2. dode witte cellen en etter
3. dode bloedplaatjes en rode bloedcellen
4. dode witte bloedcellen en bacteriën

Hebben bloedplaatjes een celkern?
Zo ja, hoeveel?

1. ja
2. nee
3. ja, 2 kernen in elk bloedplaatje
4. ja, 4 kernen in elk bloedplaatje

Huiswerk

Maken en nakijken § 1

Bekijken theorie op biodesk: https://www.biodesk.nl/bloed/samenstelling_bloed.php

Maken opdracht op biologiepagina:

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Bloed/bloedcellen.htm