14.3 Je zenuwstelsel 5H 14.4 zenuwcellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

14.3 Zenuwstelsel deel 1

Inhoud hoofdstuk

14.1 De ene spier is de andere niet

14.2 Je gezichtszintuig

14.3 Zenuwstelsel

14.4 Zenuwcellen

14.5 Hormonen

Doel 14.3

• Je kunt de functionele opdeling van het zenuwstelsel en de anatomische opdeling van het zenuwstelsel benoemen
• Je kunt beschrijven uit welke onderdelen het centraal zenuwstelsel bestaat
• Je kunt de functie van de verschillende delen van het centraal zenuwstelsel noemen

Centraal zenuwstelsel

Zenuwcellen (neuronen) van de 

hersenen en ruggenmerg 

met ondersteunende cellen.

Perifeer zenuwstelsel

(Uitlopers van) zenuwcellen, 

gebundeld in zenuwen, die 

zintuigen verbinden met het CZS en

het CZS met spieren en klieren.

Zenuw= bundel zenuwceluitlopers

Animaal zenuwstelsel

Ontvangt informatie van de zintuigen, verwerkt en koppelt op de juist manier aan je spieren
.

Grote betrokkenheid van de cortex/ grote hersenen.

Aansturing skeletspieren.

Autonoom zenuwstelsel

Alle zaken die je zenuwstelsel regelt zonder dat je je hier bewust van bent: beïnvloeding van organen als darmen, hart, longen.

Grote betrokkenheid hypothalamus, hersenstam.

Aansturing gladde spieren.
 

Autonoom zenuwstelsel

Bestaat uit twee delen:

Orthosympatisch zenuwstelsel: actie

Parasympatisch zenuwstelsel: rust en herstel
 

Organen gekoppeld via de grensstrengen.

Orthosympatisch zenuwstelsel

Organen gekoppeld via zwervende zenuw.

Parasympatisch zenuwstelsel

Anatomie hersenen + functies

BINAS 88C1

Grote hersenen

Anatomie grote hersenen 

• Twee helften
  
• Schors en merg 
  

schors

merg

Grote hersenen/ schors

Primaire sensorische schors

waarnemen van sensorische informatie

Grote hersenen/ schors

Secundaire sensorische schors

interpretatie van de ontvangen signalen/ geheugen

Grote hersenen/ schors

Primaire auditieve schors

ontvangt signalen van het gehoorzintuig/ gewaarwording. Inkomend.

Grote hersenen/ schors

Secundaire auditieve schors

interpretatie van de ontvangen signalen/ geheugen

Grote hersenen/ schors

Primaire motorische schors

stuurt de spieren/ klieren aan.

Uitgaand.

Grote hersenen/ schors

Secundaire motorische schors

opgeslagen informatie over gecoördineerd uitvoeren van bewegingen. Motorprogramma's.

Anatomie grote hersenen 

Ontvangt informatie van de linkerkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de linkerkant aan.

Ontvangt informatie van de rechterkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de rechterkant aan.

L                      R

Projectie

Projectie

Anatomie hersenen (88C1)

Kleine hersenen

Coördinatie

bewegingen.

Werkt dus samen 

met de primaire en

secundaire 

motorische schors.

Hersenstam

Hersenstam

Coördineert allerlei 

lichamelijke

basisfuncties.

Ruggenmerg

Verbinding tussen hersenen

en de rest van het lichaam.

Zintuiginformatie van lichaam

naar hersenen.

Bewegingsinformatie van hersenen

naar spieren/ klieren.

Zenuwcellen

Zenuwweefsel bestaat uit zenuwcellen en ondersteunende cellen.

Zenuwcellen hebben een cellichaam (waar de kern zit) en uitlopers (lange 'armen' van de cel)

Zenuwcellen

De uitlopers van zenuwcellen kunnen wel 1 meter lang zijn.

De cellichamen van zenuwcellen zitten allemaal dichtbij of in het centrale zenuwstelsel

Zenuwcellen

Gevoelszenuwcellen/ sensorische neuronen hebben uitlopers bij zintuigcellen. Ze geven een impuls door richting het centrale zenuwstelsel.

Zenuwcellen

Schakelcellen ontvangen impulsen van gevoels-zenuwcellen of van andere schakelcellen. Ze geven impulsen door aan schakelcellen of bewegingszenuwcellen.

Alleen in centraal zenuwstelsel

Zenuwcellen

Bewegingszenuwcellen/ motorische neuronen

ontvangen impulsen van schakelcellen. Ze geven impulsen door aan spieren 

of klieren. 

Zenuwen

Gemengde zenuwen:

zowel uitlopers van sensorische als van motorische zenuwcellen.

Dus zowel ingaand als uitgaand verkeer.

Zenuwen

Zenuwen zijn bundels met uitlopers van zenuwcellen. Deze uitlopers zijn geisoleerd met een beschermlaagje. Om de zenuw heen zit ook nog een stevige beschermlaag.

Diepte zien

In het chiasma opticum kruisen de

oogzenuwen elkaar gedeeltelijk.

Hierdoor vallen de beelden van het 

rechterdeel van het gezichtsveld van

beide ogen samen aan de linkerkant

van je brein (en andersom).

Doel 14.3

• Je kunt de functionele opdeling van het zenuwstelsel en de anatomische opdeling van het zenuwstelsel benoemen
• Je kunt beschrijven uit welke onderdelen het centraal zenuwstelsel bestaat
• Je kunt de functie van de verschillende delen van het centraal zenuwstelsel noemen

Begrippen 14.3

animale en  autonome zenuwstelsel, orthosympatisch en parasympatisch zenuwstelsel, centraal en perifeer zenuwstelsel, hersenen, ruggenmerg, grote hersenen, hersenschors, kleine hersenen, hersenstam, sensorische schors, motorische schors, primaire schors, secundaire schors