th 5 Bs 3 Variatie in genotypen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 2

th5 bs 3

Variatie in genotypen

leerdoelen

•  Je kunt omschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.
  
• Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Herhalen

Wat is genotype

1. De informatie van alle erfelijke eigenschappen
2. Hoe je er uit ziet
3. Alle zichtbare eigenschappen van een organisme

Wat zijn voorbeelden van het fenotype?

1. Bruine ogen
2. Oorbellen
3. Humor hebben
4. Tatoeage

Het fenotype is

1. Alleen erfelijk
2. Erfelijk en invloeden uit de omgeving
3. Alleen de invloeden uit de omgeving

mensen hebben ... chromosomen

1. 12
2. 60
3. 46
4. 88

Vader met 46 chromosomen
Moeder met 46 chromosomen
Hoe krijg jij 46 chromosomen?

1. 23 van vader en 23 van moeder
2. Elke keer anders, als het er maar 46 zijn
3. 46 van moeder
4. 46 van vader

Het X-chromosoom en Y-chromosoom zijn

1. Geslachtschromosomen
2. Geslachtscellen

Genenpaar

- Chromosomen liggen in paren in een lichaamscel (dus genen ook)

- Chromosomen zijn enkelvoudig in geslachtscellen (dus genen ook)

- Je ouders hebben verschillende eigenschappen (bv vader bruine ogen, moeder blauwe ogen)

- Bij de bevruchting krijgt je van elke ouder één chromosoom.

- Daardoor kan informatie verschillend zijn.

Chromosomen en genen

Variatie in genotypen

Variatie in genotype

- Welk gen terecht komt in een geslachtscel is toeval.

- Er zijn veel verschillende combinaties. 

- Daardoor ontstaat bij geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen. 

- En dus verschillen in fenotype

Variatie in genotype

Mutatie

- Foutje/ beschadiging celdeling

- Plotselinge verandering: mutatie  (gemuteerd = veranderd)

- Organisme waar je mutatie ziet is een mutant.

- Bv albino (geen pigment)

Alligator zonder pigment

Mutagene invloeden

- foutjes in de celdeling door mutagene invloeden

- Door straling, chemische stoffen. 

- Soms mutatie (verandering) in celdeling.

- Cel gaat ongeremd delen > tumor/gezwel.

- Snelle deling, tumor groeit hard, noemen we kanker.

- Door het bloed vervoert in hele lichaam > uitzaaiingen

kanker

https:

Twee genen van een genenpaar bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap

1. Juist
2. onjuist

Kan een genenpaar voor een erfelijke eigenschap bestaat uit twee ongelijke genen

1. ja
2. nee

Wat is een mutatie?

1. Een verandering in het fenotype
2. Een verandering in het genotype

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel

Huiswerk

THEMA 5 BASISSTOF 3

Lees in je boek bladzijde 122 t/m 124

Maak opdracht 1 t/m 3 en 5 t/m 9

Interessant voor leerlingen die dit leuk vinden: 
samenhang blz 131