Van Rusland naar Sovjet-Unie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leven in de Sovjet-Unie

onder Lenin en Stalin 

(1917-1953)

Communisme

Kenmerken communisme:

1. Geen kapitalisme ( vrije markt economie)
2. Klasseloos = iedereen is gelijk
3. Alles in het land is van iedereen
4. Alle bedrijven van de staat

0

Rusland rond 1900

• Geregeerd door tsaar
• Uitgestrekt land
• Nauwelijks industrialisatie
• Boeren bezitten niet het land waarop ze werken
• Armoede

1905 Bloedige Zondag

Oorlog met Japan leidde tot een vreedzame demonstratie die uitloopt in een bloedbad (tsaar laat met scherp schieten)

Gevolgen:

Tsaar Nicolaas II moet aan de eisen van het volk tegemoet komen:

• De Doema (parlement) wordt op gericht
• Er komt een grondwet

Rusland in WOI

• Leger lijdt grote verliezen (door slechte industrialisatie)

=> miljoenen soldaten sneuvelen
=> kostbare landbouwgrond wordt veroverd 

• Er ontstaan grote tekorten aan voedsel en producten.

Gevolg:

Protesten tegen tsaar Nicolaas II

De gele lijnen laten de frontlinies tijdens WOI zien. 

Rusland raakt grote stukken vruchtbaar land kwijt. 

Directe oorzaak in verband met WOI

Indirecte binnenlandse oorzaken

onvrede van boeren met de adel

Doema heeft weinig in te brengen

Soldaten deserteren om land in te nemen

Geen vrijheid van meningsuiting; politieke gevangenen naar Siberië

Verlies landbouwgrond door opmars Duitsers

Woede over nederlagen van de tsaar

Fabrieksarbeiders werken te hard voor een te laag loon

Wie kwamen na de Russische Revolutie van 1917 in Rusland aan de macht?

1. kapitalisten
2. communisten
3. fascisten
4. nationaalsocialisten

Wie had de macht voor de Russische revolutie?

1. De koning
2. De tsaar
3. De communisten
4. de Sovjets

Februari revolutie

• tsaar afgezet
• Voorlopige Regering, o.l.v. Kerenski aan de macht
• Oorlog voortgezet

Oktober revolutie

• Voorlopige Regering afgezet
• Bolsjewieken (communisten) o.l.v. Lenin aan de macht
• Wapenstilstand,

Welke gegevens passen bij de februarirevolutie en welke passen bij de oktoberrevolutie?

Februarirevolutie

Oktoberrevolutie

Staatsgreep door de Bolsjewieken

Tsaar Nicolaas II afgezet

Communisme ingevoerd

Doema (regering) neemt macht over

Lenin neemt macht over

Bestuur sluit vrede van Brest-Litvosk

1918: Vrede van Brest-Litovsk

• Communisten sluiten vrede met Duitsland (Vrede van Brest-Litovsk).
  
• Rusland verliest grote stukken land(bouwgrond).
• Wantrouwen tussen Rusland en  Frankrijk & Groot-Brittannië

Russische Burgeroorlog

november 1917 - oktober 1922

• Complexe en bloedige oorlog tussen de Roden (bolsjewieken) en de Witten (anti-bolsjewieken/voorstanders Tsaar).
  
• Niet alleen tussen Russen, maar ook de geallieerden vochten mee met de witten.
• Roden zullen deze burgeroorlog winnen.

Kenmerken van de SU onder Stalin (I)

• Totalitaire staat, alles staat in het teken van de staat 

• Planeconomie, de staat bepaald wat en hoe er wordt geproduceerd.
  
  
• Dictatuur, de communistische partij maar vooral Stalin had alle macht.

• Sprake van persoonsverheerlijking (van Stalin).

Kenmerken van de SU onder Stalin (II)

• Terreur, tegenstanders worden opgepakt door de geheime politie en uitgeschakeld of verbannen.
  
  
• Indoctrinatie, de communistische partij probeerde gedachten en het gedrag van de bevolking te controleren en aan te passen.
  Hoe: 
           

- Propaganda en censuur
- Pers in handen van de staat

 - Alleen com. jeugdverenigingen

 - Aansporing om ouders aan te geven

De Grote Terreur
1934-1939

Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.

Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en veroordelen.
De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

• ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
• Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden worden vertoond.

Vraag: Welke zinnen zijn kenmerken van totalitaire samenlevingen? 

Sleep de juiste antwoorden in het vak.

Totalitaire samenleving

Geen kenmerk

De bevolking leeft in angst.

Er is censuur.

De landbouw wordt gemoderniseerd door collectivisatie.

Met showprocessen wordt geregeld dat er geen terreur is.

Er zijn vrije verkiezingen.

De kranten mogen schrijven wat ze willen.

Propaganda wordt zo veel mogelijk voorkomen.

Eén persoon heeft alle macht.

Totalitaire samenleving = samenleving waarin de overheid alle macht heeft en grote invloed heeft op het leven van de burgers. Het individu is onbelangrijk.
Welk modern land is ook totalitair?

samenvoegen van kleine, zelfstandige bedrijven tot één groot, gemeenschappelijk bedrijf

1. Collectivisatie
2. Distributie
3. Planeconomie
4. Showproces

de overheid besluit wat en hoeveel er geproduceerd wordt

1. Showproces
2. Planeconomie
3. Collectivisatie
4. Distributie

openbare rechtszaak waarbij de uitspraak van tevoren al vaststaat

1. Planeconomie
2. Collectivisatie
3. Distributie
4. Showproces

manier om beschikbare producten te verdelen, vaak via bonnen

1. Showproces
2. Distributie
3. Collectivisatie
4. Planeconomie

Goelag

Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden.

Planeconomie

De Sovjet-Unie kreeg een planeconomie.
Dit betekende dat de staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

Zo waren er vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

De vijfjarenplannen waren een succes voor de zware industrie.

maar de landbouw..

Collectivisatie

Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz. 

Weinig succes:
- Alle opbrengst ging naar de staat.

- Boeren verlieten niet graag hun geboortegrond.

Verheerlijking van

arbeiders en boeren

De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren,

dit zijn de helden van het land!

Zie de beelden, waar is dit een voorbeeld van?

Hongersnood

Tegenstanders

Terreur

Goelag

Persoonsverheerlijking

Aan het werk...

Maak de opdrachten in de studiewijzer