Urinewegstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Het urinewegstelsel

Uit welke onderdelen bestaat het urinewegstelsel?

Ligging van de nieren

- Achter het buikvlies in de lendestreek

- Links tegen middenrif aan

- Rechts iets lager door de lever

- Beide nieren liggen omringd door 4 grote vaten: aorta, onderste holle ader, nierslagader, nierader

Ligging van de nieren

Anatomie van de nier

- Nieren zijn boonvormig en vuistgroot

- Nieren zijn omgeven door stevig bindweefselkapsel, opgevuld met vet

- Onder het nierkapsel bevindt zich de nierschors

- Onder de nierschors bevindt zich het niermerg

- Vanut het niermerg wordt het nierbekken gevormd

- Het nierbekken mondt uit in de urineleider

Anatomie van de nier

Doorsnede van de nier

- Nierschors: smalle laag door talrijke nierlichaampjes

- Niermerg: streperige laag onder de nierschors met de lissen van Henle en verzamelbuizen

- Nierbekken: opgebouwd uit een aantal nierkelken. Hier wordt urine vanuit het niermerg opgevangen, via de urineleiders stroomt de urine door naar de blaas

Nefronen

- Nefronen bevinden zich in de nierschors en het niermerg

- Een nefron bevat:

• Kapsel van Bowman = nierkapsel (in de schors) met daarin de glomerulus (kluwen van haarvaten met aanvoerend vat en afvoerend vat
• 1e gekronkeld buisje (in nierschors)
• Lis van Henle (grotendeels in niermerg)
• 2e gekronkeld buisje (in nierschors)
• Verzamelbuis (in niermerg)

Nefronen

- Ongeveer 1 miljoen per nier

- Lengte ongeveer 5 cm

- Bij ouderdom treedt een verminderde werking op

Nefronen

Functie van de nier

- Nieren zijn uitscheidingsorgaan

- Nieren scheiden water en overbodige stoffen van elkaar

- Nieren filteren het bloed

- Nieren verwijderen eindproducten van de stofwisseling

- Nieren spelen een rol bij het constant houden van het inwendige milieu

- Nieren spelen een rol bij de bloeddruk

Werking van de nieren

Homeostase = het constant houden van het inwendige milieu

Stap 1 = Filtratie

• Bloed wordt door wand van glomerulus en kapsel van Bowman gefilterd
• Dit gefilterd bloed stroomt naar het 1e gekronkeld buisje
• Alle bloedbestanddelen passeren, behalve bloedcellen en grote (eiwit)cellen
• Vloeistof heet ultrafiltraat en vormt ongeveer 180 liter voorurine / dag

Werking van de nieren

Stap 2 = Terugresorptie

• Verplaatsen van water en stoffen vanuit voorurine naar het bloed
• 99% van voorurine blijft in het lichaam:

80% in 1e gekronkeld buisje

6% in Lis van Henle

14% in 2e gekronkeld buisje

• ADH (AntiDiuretisch Hormoon) controleert resorptie (=opname) van water in 1e gekronkeld buisje en verzamelbuisjes
• Aldosteron regelt actief waterresorptie uit 2e gekronkeld buisje

Werking van de nieren

Stap 3 = Excretie

• Verplaatsen van stoffen uit ultrafiltraat naar gekronkelde buisjes
• Doel = verschillende afvalstoffen aan voorurine toevoegen zoals medicatie, etc

• Secundaire urine (= 1,5 liter per dag) stroomt via de verzamelbuisjes naar het nierbekken
• Nierbekken vervoert de urine via de urineleiders naar de blaas.

Bloeddoorstroming nieren

• Per dag stroomt 1700 liter bloed door de nieren
• Komt neer op 1,2 liter per minuut
• Doorstroming van de nieren is een constant proces

• Nieren regelen hierdoor ook de bloeddruk in het lichaam
• Nieren dragen bij aan de vorming van rode bloedcellen

Urinewegen

Urinewegen

Nierbekken   ->   urineleider   ->   blaas

In de urineleider zit een klep, zodat de urine niet terugstroomt naar de nieren

3 x per minuut wordt rine in de blaas gespoten

Urineblaas

Blaas vrouw                                                                                                                                Blaas man

Urineblaas

• Glad spierweefsel
• Uitgang is een lusvormige spier met een inwendige kringspier. Functioneert onwillekeurig
• Begin urinebuis zit de 2e kringspier, deze functioneert willekeurig
• Bovenaan de blaas komen de twee urineleiders elk aan één kant in de blaas voor aanvoer van urine in de blaas
• Onderaan de blaas is de urinebuis die de urine afvoert naar buiten 

Urinebuis

• Verbinding tussen de blaas en de buitenwereld
• Urinebuis man 20 cm
• Urinebuis vrouw 2,5 - 4 cm
• Hygiëne

Blaasfunctie

• Opslagplaats voor urine
• > 350 ml = mictiereflex door prikkeling naar blaaswandspier en inwendige kringspier -> blaas trekt samen en inwendige kringspier ontspant en opent
• Vervolgens stuurt de hersenschors prikkels naar de uitwendige kringspier om te ontspannen en de blaas te legen

Urinebestanddelen

• Water
• Zouten (NaCl)
• Ureum = afbraak van aminozuren
• Urinezuur = afbraak celstofwisseling
• Kreatinine = afbraak spierstofwisseling
• Urobiline = geel van galkleurstof
• Vitaminen: vitamine C
• Hormonen bij begin zwangerschap

Problemen met plassen

• Stressincontinentie
• Urge-incontinentie
• Overloop-incontinentie
• Mictie-apraxie
• Functionele incontinentie

Opdracht

Werk voor jezelf de anatomie van het urinewegstelsel uit in een bestand.