Hoofdstuk 6 - veranderingen in het welvaartsvraagstuk

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Hoofdstuk 6 - Veranderingen in het welvaartsvraagstuk.

§6.1 Casus: genoeg te eten.

§6.2 Analyse: samenwerking en conflict.

§6.3 Theorie: paradigma's over conflict

§6.4 Oplossing en ontwikkeling: landbouwsamenleving en rationalisering.

Zo’n 2,5 miljoen jaar lang voedden mensen zich door planten te verzamelen en te jagen op dieren die zonder hun tussenkomst leefden en zich voortplantten. Homo erectus, Homo ergaster en neanderthalers plukten wilde vijgen en joegen op wilde schapen, zonder te beslissen waar die vijgenbomen moesten groeien, in welk weitje een kudde schapen moest grazen of welke bok welke geit moest insemineren. Homo sapiens verspreidde zich van Oost-Afrika naar het Midden-Oosten, van daaruit naar Euopa en Azië, en uiteindelijk naar Australië en Amerika, maar op al die plekken leefden sapiens eveneens van het verzamelen van wilde planten en de jacht op wilde dieren. Waarom zou je iets anders gaan doen, met een leefwijze die meer dan genoeg voedsel oplevert en de basis vormt van een rijke wereld aan sociale structuren, religieuze geloofsopvattingen en politieke dynamiek?

     Dit alles veranderde zo’n tienduizend jaar geleden, toen sapiens bijna al hun tijd en energie begonnen te besteden aan het manipuleren van de levensloop van een paar dier- en plantensoorten. Van de vroege ochtend tot de late avond plantten mensen zaden, begoten ze planten, rukten ze onkruid uit de grond en brachten ze schapen naar de beste weidegronden. Dit werk zou meer fruit, graan en vlees opleveren, dachten ze. Het was een revolutionaire verandering van de leefwijze van de mens: de agrarische revolutie.

§6.1 Casus

Wat zou je het meest missen als je zou leven in de prehistorie?

§6.1 Casus

	Bladzijden	Opdrachten
Tekstboek	10
Werkboek	7	1.1, 1.3, 1.5, 1.8

§6.2 Analyse

Veel antropologische en archeologische studies wijzen uit dat in eenvoudige boerengemeenschappen zonder politieke structuren die uitstegen boven die van het eigen dorp en de eigen stam ongeveer vijftien procent van de sterfgevallen te wijten was aan menselijk geweld. Voor mannen lag dit cijfer op vijfentwintig procent. In het huidige Nieuw-Guinea is zo’n dertig procent van alle sterfgevallen onder mannen in de tribale agrarische gemeenschap van de Dani te wijten aan geweld, en voor een ander volk, de Enga, is dat vijfendertig procent. In Ecuador komt misschien vijftig procent van de volwassen Waorani’s om door geweld door een ander mens! Gaandeweg is menselijk geweld onder controle gebracht door de ontwikkeling van grotere sociale structuren: steden, koninkrijken en staten. Maar het heeft duizenden jaren gekost om dergelijke grote, effectieve politieke constructies op te bouwen.

§6.2 Analyse

§6.2 Analyse

Samenwerken & Imaginaire ordes

Collectieve goederen

§6.2 Analyse

Dilemma van de collectieve actie & Free riders

§6.2 Analyse

	Bladzijden	Opdrachten
Tekstboek	11 t/m 16
Werkboek	8 t/m 10	2.1, 2.1, 2.5, 2.7, 2.8, 4.1, 4.2, 4.5, 4.6

§6.3 Theorie

Dilemma van de collectieve actie & Free riders

§6.3 Theorie

Paradigma's, conflict en samenwerking

Paradigma's	Rationele actor paradigma (conflict/actoren)	Conflict paradigma (conflict/structuren)	Sociaal-constructivisme paradigma (consensus/actoren)	Functionalisme paradigma ( consensus/ structuren)
Algemene betekenis	Samenleving bestaat uit mensen die hun eigen belangen nastreven (economisch denken).	Samenleving komt voort uit conflicten tussen mensen en groepen.	Samenleving komt voort uit denkbeelden en handelingen van individuele mensen.	Samenleving is als een lichaam. Elk onderdeel heeft een functie en samen vormen één systeem.
Betekenis voor concepten samenwerking & conflict	Men kiest tussen conflict of samenwerking op basis van een verwachte uitkomst die voor het individu het meest opbrengt.	Conflicten zijn nodig om te ontwikkelen. Uit strijd volgen maatschappelijke veranderingen.	Mensen hebben verwachtingen van elkaar. Als men die nakomt is er geen conflict maar samenwerking.	Conflicten zijn uitzonderingen en moeten z.s.m. opgelost worden.

§6.3 Theorie

	Bladzijden	Opdrachten
Tekstboek	17 t/m 20
Werkboek	11 t/m 13	5.2, 6.1 t/m 6.8

§6.4 Oplossing

Landbouwsamenleving

§6.4 Oplossing

Rationalisering

§6.4 Oplossing

Rationalisering

Technische rationalisering.

Wetenschappelijke 

rationalisering.

Wiskundige Christiaan Huygens

Maatschappelijke rationalisering

§6.4 Oplossing

	Bladzijden	Opdrachten
Tekstboek	21 t/m 23
Werkboek	14 t/m 17	8.3, 8.4, 8.6, 11.1, 11.2, 11.3, 11.4, 11.5