2.2 communisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.2 Communisme

Wat is een totalitaire ideologie?

1. een ideologie die door de overheid/regerende partijen totaal opgelegd wordt aan de bevolking
2. Een ideologie die totaal bedacht is door één persoon
3. Een ideologie waarbij het communisme centraal staat
4. Een ideologie waarbij iedereen gelijk is

Welk kenmerk hoort NIET bij een totalitaire ideologie

1. Censuur
2. Propaganda
3. Nationalisme
4. Democratie

Wat is GEEN kenmerk van het fascisme?

1. nationalisme
2. een sterke leider
3. gebruik van geweld
4. democratie is noodzakelijk

Wie was de leider van het fascisme?

1. Mussolini
2. Stalin
3. Lenin
4. Bertolli

Lesdoelen

Je kan minstens drie kenmerken noemen van het communisme.

Je kan uitleggen hoe de Sovjetunie een totalitaire dictatuur werd.

Je kan uitleggen hoe de sovjeteconomie zich ontwikkelde.

Wat is Communisme volgens Karl Marx?

• Arbeiders worden uitgebuit door de rijken.

• Arbeiders grijpen via een revolutie de macht.

• Arbeiders verdelen alles onder iedereen gelijk.

Rusland in de 

Eerst Wereldoorlog

• Veel boeren moeten het leger in
  gevolg: daling voedselproductie -> hongersnood
• Grote verliezen aan het front.
• Tsaar: treedt hard op tegen eigen bevolking en geen goede legerleider

-> het volk komt in opstand

Burgeroorlog Rusland

• Burgeroorlog 1918-1922 (Rode vs Witten)
• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij. Dit heet ook wel: eenpartijdictatuur

• 1922: oprichting van de Sovjet-Unie.

Leider: Lenin

Ideologie: communisme

1922-1991

veel verschillende landen / sovjets

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij.
  Dit heet ook wel: eenpartijstaat

• Geheime politie (NKVD) ( Narodny Kommisariat Vnutrennikh Del) rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie

• Alle productie gaat naar de staat.

• Geen privé-bezit

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij.
  Dit heet ook wel: eenpartijstaat

• Geheime politie (NKVD)  rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie

• Alle productie gaat naar de staat.

• Geen privé-bezit

                 Jozef Stalin

Leider,  van de Sovjet-Unie (1924-1953)

Onder Stalin werd het communistische Sovjet-Unie een totalitaire samenleving. (een samenleving waarin de machthebbers extreem veel hebben te zeggen over het volk)

Wie was stalin? (https://schooltv.nl/video/high-speed-history-wie-was-stalin/)

Kenmerken van communisme 

1.  één   partij, de communistische partij.
2. Antidemocratisch:
3.  persoonsverheerlijking (van Stalin).
4. Planeconomie.
5.   Collectivisatie in de landbouw
6. totalitair / showprocessen.

              Plan 1 met de economie: Planeconomie

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.
• Dit betekende dat de staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.
• vijf jaren plannen

Doel: grote industrialisatie

Hoe?: bouw fabrieken, mijnen, spoorlijnen, kanalen.

Miljoenen boeren werden arbeiders.

Zo waren er vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: de kwaliteit en de keuze was beperkt.

              Plan 2 met de economie: Collectivisatie

• Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot   één groot boerenbedrijf, een kolchoz. 

• De boerengezinnen werkten en woonden daar met elkaar. 
• De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen. 

Gevolg:

• De collectivisatie moest zorgen voor een hogere opbrengst, maar dat viel vaak tegen en er ontstonden hongersnoden. Boeren slachtten hun vee uit protest tegen de collectivisatie. 
  

• Boeren die zich op deze manier verzetten tegen de collectivisatie, omdat ze hun eigen boerderijtje niet wilden opgeven, werden gezien als vijand van het Staat en het communisme. Miljoenen boeren zijn om die reden vermoord.
• Ook grootschalige hongersnood (miljoenen doden) in bv Oekraïne op bevel van de Sovjet regering.

               Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke     rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was   begonnen: schuldig!

• ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
• Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden   worden vertoond.

Goelag

• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

• Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden
  

Opdracht:

Waarom is het communisme een totalitaire ideologie? Leg dit uit aan de hand van de kenmerken.

Maken

Opdracht in de les

2.3: 7 en 8

Huiswerk:

2.3 Maken opdracht 7 en 8

Acht kenmerken totalitaire staat:

1)  Landsbelang staat boven individu
2) De leider is allesoverheersend

3) Eenpartijstelsel, geen parlementaire democratie

4) Massamedia: propaganda en
     censuur (controle op inhoud)
5) Jeugd wordt geïndoctrineerd 
     (moeten naar jeugdkampen)

6) Veel (leger)parades (militairisme)

7) IJzeren handhaving van de orde door geheime politie (terreur)

8) Onderdanen leven in permanente angst, zo oppositie uitsluiten (Goelags)

Anno 2022?

Kennen wij een hedendaags totalitair regime? 

Kenmerken van Totalitaire Ideologieën

1. - Een  partij
2.  - Een leider met bijna goddelijke status 
3. - Gebruik van propaganda om de bevolking te indoctrineren
4.  - Gebruik van terreur en repressie om politieke tegenstand te onderdrukken
5.  de staat heeft ook de controle over de economie

Geef de belangrijkste kenmerken van totalitaire ideologieën en leg ze uit.

Begrippen uit deze les

• fascisme
• ideologie
• indoctrinatie
• totalitair
• planeconomie
• kolchozen
• collectivisatie
• koelakken
• dwangarbeider
• stalinisme

Jaartallen uit deze les

• 1922

Personen uit deze les

• Mussolini
• Stalin
• Trotski