Hoofdstuk 3 Organismen leven samen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Organismen leven samen

H3.1  Organismen in                       hun omgeving  

Organismen in hun omgeving

Alle organismen worden beinvloed door hun leefomgeving

De leefomgeving wordt beinvloed door organismen

Invloeden van het milieu

levende factoren

levenloze factoren

3.1 Aanpassingen planten

• Voorjaarsbloeiers: groeien eerder uit omdat er dan nog voldoende licht onder in het bos is. 
  
• Klimplanten: ze groeien zo omhoog om voldoende licht te krijgen 
  
•  Wortelrozetten: om zichzelf van genoeg ruimte (en dus voedsel) te kunnen blijven voorzien. 
  
• Woestijnplanten: Kleine (of geen) bladeren , waslaagje op de bladeren, behaarde bladeren, lange wortels 
  

Warmbloedig

Zoogdieren en vogels met tempratuur 37 graden.

Door isolatie en wintervacht

Zomervacht

Overleven in de hitte grote oren

Dunne vacht

                                       Vleeseter

Tekst

knipkies

Hoektand

Planteneter

richel

Haaksnavel

Zeefsnavel

Pincetsnavel

Kegelsnavel

Aangepast aan water

Aangepast aan land

Vogels

Vogels

Dit zijn voorbeelden van:

1. grijppoten
2. zwempoten
3. steltpoten
4. klimpoten

Dit zijn voorbeelden van:

1. grijppoten
2. zwempoten
3. steltpoten
4. klimpoten

Dit is een voorbeeld van:

1. zeefsnavel
2. pincetsnavel
3. haaksnavel
4. kegelsnavel

Dit is een voorbeeld van:

1. zeefsnavel
2. pincetsnavel
3. haaksnavel
4. kegelsnavel

basisstof 3.2 Planten

Organen van de plant

Wortels: opname water en voeding, stevigheid

Stengel: vervoer van voeding en water door vaten

en stevigheid, vorm

Blad: fotosynthese       Bloem: voortplanting       

maken van voedsel           vruchten en zaden      

Doorsnede van een blad

Bladeren

huidmondjes voor fotosynthese

Wortelharen vergroten het worteloppervlak

zorgen voor opname van water en opgeloste stoffen

Vervoer in de plant

Vaten 

• hout: binnenkant stengel, houtafzetting, grote vaten, water en mineralen: naar boven
• bast: buitenkant stengel, smalle vaten, water met glucose: naar beneden vanuit de bladeren

-> verdamping vanuit huidmondjes: aantrekking bij wortels (rietje)

Basisstof 3.3 Energierijke stoffen

Fotosynthese

In het licht: vooral zuurstof aanmaak

Verbranding van glucose

In het donker:

vooral verbranding

Opslag glucose

Zetmeel, suikers cellulose (vezels) vetten, eiwitten en vitamines

Planten slaan dit voor zichzelf op, zie tabel blz 168

Noem de stoffen die nodig zijn voor de fotosynthese

1. water, zuurstof
2. glucose, zuurstof
3. water, koolstofdioxide
4. glucose, koolstofdioxide

Noem de stoffen die nodig zijn voor de verbranding

1. water, zuurstof
2. glucose, zuurstof
3. water, koolstofdioxide
4. glucose, koolstofdioxide

Noem de stoffen die naast Energie vrijkomen bij de verbranding

1. water, zuurstof
2. glucose, zuurstof
3. water, koolstofdioxide
4. glucose, koolstofdioxide

Noem de stoffen die vrijkomen bij de fotosynthese

1. water, zuurstof
2. glucose, zuurstof
3. water, koolstofdioxide
4. glucose, koolstofdioxide

Basisstof 3.4 : Samen leven

voedselketen

Producenten= planten

produceren voedsel voor mens en dier

Alleen in producenten kan fotosynthese plaatsvinden!

Consumenten 2e orde= vleeseters

afvaleters

Afvaleters voeden zich met dood organisch materiaal. 

Consument

Producent

afvaleters

Mineralen

Reducent

Fotosynthese