1.5 Transport door membranen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Inleiding in de biologie

1.5 Transport door membranen

Lesprogramma

• Huiswerk
• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Nabespreken
• Huiswerk

Welke vragen van het huiswerk willen jullie dat ik bespreek?

Leerdoelen

• Je kunt de concentratie van een oplossing berekenen.
• Je kunt uitleggen wat diffusie en osmose is en toelichten welke rol osmose speelt bij de stevigheid van planten.
• Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

Wat betekent concentratie?

Concentratie

- Bij organismen zijn stoffen opgelost in het cytoplasma van de cel (of kernplasma).

- Bij levende organismen is het nodig dat stoffen de cel in en uit gaan.

- In cellen vinden chemische reacties plaats waardoor de concentraties van opgeloste stoffen kunnen veranderen.  

Concentratie berekenen

De concentratie geeft de hoeveelheid opgeloste stof in een bepaalde hoeveelheid oplosmiddel aan.

Fysiologische zoutoplossing  bevat 0,9% keukenzout.

9 g keukenzout op te lossen in 991 g water.

Hoeveel gram zout en hoeveel gram water heb je nodig voor 50ml 0,9% zoutoplossing?

Wat denk je dat er gebeurd als je een theezakje in een beker warm en een beker koud water hangt?

Diffusie

De verplaatsing van een stof van een plaats met een hoge concentratie naar een plaats met een lage concentratie van die stof.

De diffusiesnelheid is afhankelijk van de temperatuur.

Osmose 

Osmotische waarde

Hoeveel water zich verplaatst wordt bepaald door de osmotische waarde aan beide zijden van het membraan.

Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste stoffen in het water.

Hoge osmotische waarde: veel opgeloste stoffen.

Lage osmotische waarde: weinig opgeloste stoffen.

Water stroomt van een lage -> hoge osmotische waarde.

De oplossing met de hoogste osmotische waarde heeft een aanzuigkracht op het water uit de andere oplossing. Deze aanzuigkracht noem je de osmotische druk.

Osmose bij dierlijke cellen

hypotone oplossing BUITEN de cellen

water gaat door osmose de cel in en knapt uiteindelijk 

isotone oplossing BUITEN de cellen

geen osmose want geen concentratieverschil 

hypertone oplossing BUITEN de cellen

water gaat door osmose de cel uit en cellen krimpen

osmose in een plantencel

passief transport

kost geen energie

verloopt altijd door een concentratieverschil

osmose en diffusie

Actief transport, tegen concentratiegradiënt in. Kost ATP.

gaat tegen de concentratiegradiënt in

kost wel energie

exo/endocytose

Exocytose:afsnoeren blaasjes (actief)

Endocytose: opnemen stoffen

-> endosoom.

Voeding opnemen: fagocytose

Wat heb je onthouden van deze les?

Waar zou je nog wat meer uitleg over willen hebben?

Huiswerk

Leren 1.4 en 1.5
Maken t/m opdracht 51