6.3 Kunst en wetenschap h4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.3 Kunst en wetenschap

Herhalen

Raadspensionaris

Stadhouder

Defensie

Handel

Legeraanvoeder

Maurits

Van Oldenbarnevelt

De zeven verenigde Nederlanden

Frankrijk in de 17e eeuw

Staten-Generaal 

De stadhouder en de raadspensionaris hebben veel gezag

Bijna alle adel woont bij de koning

Het goddelijk recht om te regeren

Republiek

Absolutisme

Mercantilisme

Gouden Eeuw

Kijk naar onderstaande tekst over koning Lodewijk XIV.
Maak de tekst kloppend. 

Over Lodewijk XIV weet je al het een en ander. Hij is de koning van [......................]  en valt samen met twee Duitse staatjes en [......................] in het jaar [......................] de Republiek binnen. Hij wil dat Frankrijk een grens krijgt aan de rivier de [......................] . Aanvankelijk wint hij terrein – de Nederlanders noemen dit jaar niet voor niets het [......................]. Maar daarna werd hij uit de Republiek verdreven door stadhouder [......................].

Kies uit deze woorden:

Frankrijk

Engeland

1672

Rijn

Rampjaar

Willem III

Leerdoel

Aan het einde van de les kunnen jullie uitleggen wat de wetenschappelijke revolutie is en wat er zo revolutionair aan was^

In de kloosters zag je veel kunst, monikken maakten dat zelf. Deze kunst moest ervoor zorgen dat iedereen zag hoe groot en goed God was. Hier zie je een gouden kruis en links staat een prachtig beeld.

Naast kunst deden de monikken en nonnen ook aan wetenschap. Zij onderzochten de wereld en het klooster was voor kinderen de enige plek waar zij les konden krijgen, een soort school dus.

In de middeleeuwen konden maar weinig mensen lezen en schrijven. Gelukkig konden de monikken en nonnen dat wel! In de kantlijn maakten zij vaak mooi en grappige tekeningen over het dagelijksleven. 

Wetenschap

• Economische bloei leidt tot investeringen 

• Tolerantie leidt tot vrijheid van onderzoek 

• Dankzij boekdrukpers: 

Verspreiding van onderzoek mogelijk --> wetenschappelijke revolutie

Wetenschappelijke Revolutie

systematisch kennis verwerven:

- rationalisme (verstand)

- empirisme (waarneming)

gevolgen:

- ontdekking van natuurwetten

- vooruitgangsgedachte

empirisch onderzoek

• waarnemen
• kijken
• meten
• testen 

Francis Bacon bij wetenschappelijke studie moet je uitgaan van van zo precies mogelijke waarnemingen 

Het beeld van het universum dat ontstond in de Oudheid blijft in middeleeuwen bestaan.

Volgens de katholieke kerk was Jeruzalem het middelpunt waar alles omheen draait

Dus Copernicus kan niet gelijk hebben. 

Wetenschappelijke revolutie

16e eeuw: Copernicus (aarde draait om de zon)

17e eeuw: Galilei (bewijzen dat de aarde om de zon draait)

                      

Wetenschappelijk onderzoek was niet bedoeld om het ongelijk van de kerk aan te tonen, of om het geloof in diskrediet te brengen maar de grootsheid aan te tonen van Gods schepping. 

Jan Swammerdam 

(1637 - 1680)

• Wetenschapper die onderzoek deed;

Ontleden van zowel dieren als mensen. 

Grootsheid van de Schepping ontdekken in de natuur.

insecten kunnen van gedaante verwisselen

Lees bron 17.
Wat was het doel van Swammerdam om wetenschap te bedrijven

Anthonie van Leeuwenhoek

• Bestudeerde de natuur en het menselijk lichaam. 
• Hij bouwde de eerste microscoop 
• ontdekte 
• bacteriën 
• rode bloedcellen.  

Slingeruurwerk

Christiaan Huygens

De Nederlander Christiaan Huygens

1. Ontwikkelde het slingeruurwerk
2. Schreef het Mare Liberum
3. Ontdekte als eerst bacteriën
4. Zorgde voor de inpoldering van Wormer

De Nederlander Antonie van Leeuwenhoek

1. Ontwikkelde het slingeruurwerk
2. Schreef het Mare Liberum
3. Ontdekte als eerst bacteriën
4. Zorgde voor de inpoldering van Wormer

De Nederlander Baruch Spinoza

1. Ontleedde insecten
2. Shreef het Mare Liberum
3. Pleitte voor vrijheid en tolerantie
4. Zorgde voor de inpoldering van Wormer

Onderzoekers

Wetenschappelijk onderzoek (empirisch --> waarneming)  

• Jan Swammerdam - ontleden van insecten (bio)
• Antonie van Leeuwenhoek – microscoop (bio)
• Jan Adrinaansz. Leeghwater - droogleggen binnenwateren
• Christiaan Huygens – slingeruurwerk (wiskunde)
• Hugo de Groot  - Mare liberum (recht)
• Baruch Spinoza - vrijheid en tolerantie (filosofie)

Wetenschap voor de koning

 Academie in Frankrijk

1666: Academie des sciences

Opgericht door Lodewijk XIV en Colbert om de wereld te laten zien hoe ontwikkeld Frankrijk was

Wetenschapacademies

 

• Aanvankelijk vooral door Franse en Britse koningen opgericht.
• Doel: wetenschappelijk onderzoek --> technische vooruitgang.
• Bruikbaar voor scheepvaart en oorlogvoering

Schilderijen voor de grootsheid van koning

Lodewijk XIV Frankrijk

Burgerkunst in de Republiek

• Beperkte hofcultuur In de Republiek -> alleen stadhouderlijke familie
• Gewone burgers kopen ook kunst! 

--> Rembrandt, Vermeer, Jan Steen en Frans Hals etc. 

Burgerkunst in de republiek

• Meeste landen in Europa katholiek.
• Kunstenaars, architecten werkten voor de kerk, koning en hoge edelen.
• Koning, hoge edelen en belangrijke geestelijken werden afgebeeld (wie betaald, wie bepaald).
• In de republiek de hof-houdelijke cultuur alleen bij de stadhouder.

Schilderkunst Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Regenten en rijke kooplieden.

Burgerlijke cultuur geschilderd

Kunstenaars in de Republiek

• Republiek protestants, geen afbeeldingen voor de kerk (kerken sober).
• Handelaars, succesvolle ondernemers en regenten op schilderijen afgebeeld.
• Rembrand van Rijn, Johannes Vermeer, Frans Hals, Jan Steen en nog veel andere kunstschilders.
• Schilderijen met oog voor detail en door realisme.

Kunst in de republiek.

Stier Paulus Potter

Nachtwacht Rembrand van Rijn

Maritiem schilderij

Landschap

Hofcultuur of burgerlijke cultuur?

1. Hofcultuur
2. Burgerlijke cultuur

Hofcultuur of burgerlijke cultuur?

1. hofcultuur
2. burgerlijke cultuur