Hoofdstuk 6, paragraaf 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Paragraaf 2: Sporen uit de ijstijd

Pleistoceen

• Dit was zo'n 2,6 miljoen jaar gelden.
• Afwisseling van koude perioden (glaciaal) 
  en warmere perioden (interglaciaal) 

Pleistoceen

• In een ijstijd vroor het alleen maar en viel alle neerslag als sneeuw. 
• Er werd zoveel water vastgehouden als landijs dat een groot deel van de Noordzee droogviel. 
• Gletsjers van Scandinavië breidde zich uit tot Nederland. 

Rivierenland

• Rivieren waren belangrijk tijdens de ijstijd.
• Voerde veel smeltwater af uit de gebergtes. 
• De rivieren konden niet alles afvoeren en daardoor raakten de beddingen verstopt. 

Rivierenland

• Vlechtende rivieren
• Liet overal water, zand en grind achter. Dit noem je een: Puinwaaier. 
• Groot verschil in waterafvoer tussen zomer en winter (regiem) 

Oprukkend ijs

• In de Saale-ijstijd bereikte het Scandinavisch landijs ons.
• Dit ging in twee fases

Oprukkend ijs

• Eerste fase tot aan de lijn Texel-Coevorden
• Landijs nam zand, klei en stenen mee. 
• Gewicht van het ijs verpulverde stenen en werd vermengd met grind, zand en leem. Dit is: Keileem.
• Soms kwam t keileem heel hoog en zijn het keileemkoppen. 

Oprukkend ijs

• Twwede fase kwam het ijs tot de lijn, Haarlem-Utrecht-Nijmegen. Stukje verder dus. 
• Niet in een rechte lijn, maar in de vorm van 'tongen'. 
• in rivierdalen werden ze breden en werden het tongbekkens. 
• Ijs drukte rivierzand en grind samen en omhoog tot zogenaamde stuwwallen. 

Oprukkend ijs

Bekijk na deze slide, alle filmpjes over stuwwallen!!

Poolwoestijn

• Tijdens de laatste ijstijd werd t wel héél koud in Nederland, maar bereikte het ijs Nederland niet. 
• Het was een soort woestijn, amper begroeiing. 
• Daardoor had de wind vrij spel en werd al het zand weggeblazen
• Dit heet dan: Dekzand. 
• De fijnere deeltjes heeten: Löss

Poolwoestijn

Bekijk na deze slide de filmpjes over dekzand en löss. 

Quiz

Na deze slide, volgt een quiz over paragraaf 2. Maak deze eerst. Als dit gedaan hebt. Dan kun je verder gaan aan de opdrachten in het werkboek of in de online omgeving. 

Hoelang geleden was het Pleistoceen?

1. 1 miljoen jaar
2. 2 miljoen jaar
3. 2,5 miljoen jaar
4. 2,6 miljoen jaar

Na het Pleistoceen volgde het Holoceen

1. Waar
2. Niet waar

Hoe noemt men een tijd met warmer klimaat?

Welk soort rivier stroomde vooral in Nederland in ijstijd?

1. Meanderende rivieren
2. Anastomoserende riveren
3. Vlechtende rivieren
4. Gevlechte rivieren

Tot welke lijn kwam het landijs in de eerste fase?

Hoe noemen we ijs vermengd met grind, zand en leem?

1. Keileemkoppen
2. Tongbekken
3. Stuwwal
4. Keileem

Tot welke lijn kwam het landijs in de tweede fase?

1. NAP-lijn
2. HUM-lijn
3. HUL-lijn
4. HUN-lijn

Hoe heet hetgene wat een gletsjer mee naar beneden vervoert?

1. Moreno
2. Morene
3. Eindmorene
4. Grondmorene

Waar zal je een puinwaaier vooral vinden?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop

Welk soort dal slijt een rivier ook alweer uit?

1. U-dal
2. V-dal