240926 spelling §5 + Lezen §1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom V2b!

Deze spullen heb ik nodig:

• leesboek
• werkboek
  
• schrift
• iPad
• etui

Wat gaan we doen?

• Vrij lezen  (10 min)
  
• Huiswerk spelling §4+6 nakijken (10 min)
• Uitleg spelling §5 + zelfstandig werken (30 min)
  
• Meer dan lezen §1 (brugklas) herhalen (20 min)
• Lesafsluiting (5 min)
  

Spelling §4 opdr. 2 (blz. 255)

a babykleertjes en -schoentjes

b carnavalsfeesten en -fuiven

c deugd- en zorgzaam

d doorgaand en stadsverkeer

e gemeente- en provinciale politiek

f hoofd- en bijzaken

g in- en uitvoer

h keel-, neus- en oorarts

i lager en voortgezet onderwijs

j landwinning en -bewerking

k nationaal en regionaal overleg

l rood- of bruinachtig

Spelling §4 opdr. 3

a auto uitlaten en -banden / auto-uitlaten en -banden / auto-uitlaten- en banden

b een paard en wagen / een paard-en-wagen / een paard-enwagen

c evacuatie instructie / evacuatie-instructie / evacuatieïnstructie

d hbo en mbo studenten en docenten / hbo- en mbo-studenten en -docenten /

hbo- en mbo-studenten- en -docenten

e leerling loodgieter / leerling-loodgieter / leerlingloodgieter

f vergeet-mij-niet-je / vergeet-mij-nietje / vergeetmijnietje

Spelling §4 opdr. 4

Koppeltekens kunnen belangrijk zijn. Als je er een vergeet te plaatsen, kan een zin een totaal andere betekenis krijgen. In de zin ‘Mijn opa is oud-ijzerhandelaar’ is opa vroeger handelaar in (nieuw) ijzer geweest. Maak je ervan ‘oudijzerhandelaar’, dan is opa nu nog steeds handelaar, maar dan in oud ijzer. Een ander voorbeeld: ‘In het zaaltje zaten drie jarigen te wachten op de voorstelling.’ Hier zijn in het zaaltje drie mensen aanwezig, die alle drie jarig zijn. Schrijf je echter ‘drie-jarigen’, dan heb je te maken met kinderen van drie jaar, die helemaal niet jarig zijn.

In krantenkoppen kan zo’n weglatingsfout rare gevolgen hebben. Wat te denken van ‘Tuinman van vrouwenklooster op non actief’. Dan vraag je je af: wat doet die tuinman op die non? Bij het correct gespelde ‘non-actief’ mag de tuinman niet meer in de tuin werken.

Spelling §4 opdr. 4

Bij de reclame ‘Hier verkoopt men koffie met oud Hollands gebak’ is het gebak wel van Hollandse oorsprong, maar bepaald niet vers meer. Bedoeld is waarschijnlijk ‘oud-Hollands’. Dan gaat het om een traditionele versnapering, ook al in vroeger tijden gebakken.

Je mag een koppelteken gebruiken om de leesbaarheid van een woord te verduidelijken. Maar op de verkeerde plaats kan zo’n koppelteken vreemde effecten veroorzaken. ‘Ik ben helemaal klaar met die carnavals-hit’ is iets anders dan ‘Ik ben helemaal klaar met die carnaval-shit’.

Kortom, let goed op bij het plaatsen van koppeltekens. Voor je het weet, verandert de betekenis van een woord of een zin.

Beoordeel jezelf

Heb je de leerdoelen behaald?

Ja > smiley

Nee > sad face + inschrijven flexuur Nederlands

Opdracht 1 + 2 (blz. 258)

Opdracht 5

Opdracht 6 (blz. 258)

Ik zag twee dames fietsen langs het kanaal   |   De fietsenmaker verkoopt ook damesfietsen.

Ik draag enkel sloffen in de winter     |    Ik vind enkelsloffen zo lekker zitten!

Hij staat permanent model voor haar reclames van Dior.  |   Zij is permanentmodel.

Ik wil graag een vakantie boeken naar Zuid-Afrika.    |  Ik heb drie vakantieboeken mee.

Als ik vloeibare stikstof tank, dan werkt mijn auto niet meer.  |  Dit is een vloeibarestikstoftank.

Als ik wilde zwijnen plaag, vallen ze aan. |  De beheerder zegt dat er een wildezwijnenplaag is.

Beoordeel jezelf

Heb je de leerdoelen behaald?

Ja > smiley

Nee > sad face + inschrijven flexuur Nederlands

Wat gaan we doen?

• Vrij lezen (10 min)
  
• Huiswerk spelling §4+6 nakijken (10 min)
  
• Uitleg spelling §5 + zelfstandig werken (30 min)
  
• Meer dan lezen §1 (brugklas) herhalen (20 min)
  
• Lesafsluiting (5 min)

Spelling §5

Ik kan samenstellingen met en zonder tussenletters correct spellen.

samenstellingen

Als je twee woorden aan elkaar plakt, maak je een samenstelling:

fiets+tas = fietstas

wel of geen tussen -s?

• Als je in een samenstelling een -s hoort, dan schrijf je die ook:

  meningsverschil, Valentijnsdag, onweersbui

• Soms is het lastig te horen, omdat het tweede woord al met een -s begint:
  hoofd + stad, stad + centrum, speler + salaris
  
  
• Vervang dat deel door een woord zonder -s klank, bijvoorbeeld bus

  hoofd + stad -> hoofdbus -> dus geen tussen -s  -> hoofdstad

  stad + centrum -> stadsbus-> dus wel tussen -s -> stadscentrum

Speler + salaris - > spelersbus -> dus: spelerssalaris

wel of geen tussen -n?

WEL:

-Als het eerst deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op -en heeft: 

paard  ->  paarden  ->  paardenbloem

pan  ->  pannen  ->  pannenkoek

Welk woord is juist gespeld?

1. dorpsgek
2. dorpgek

Welk woord is juist gespeld?

1. varkenstal
2. varkensstal

Welk woord is juist gespeld?

1. maneschijn
2. manenschijn

Welk woord is juist gespeld?

1. krantekop
2. krantenkop

Opdracht

Opdracht

Maak opdracht 1 t/m 5 van spelling §5 (blz. 256).

Je maakt dit in je schrift.

Hoe: Alleen

Wat: Pen, werkboek

Klaar: Lees uit je boek.

Wat gaan we doen?

• Vrij lezen (15 min)
  
• Huiswerk spelling §4+6 nakijken (10 min)
• Uitleg spelling §5 + zelfstandig werken (30 min)
  
• Meer dan lezen §1 (brugklas) herhalen (15 min)
• Lesafsluiting (5 min)
  

Lezen §1 - herhaling brugklas

Ik kan een woordraadstrategie gebruiken om een moeilijk woord in een tekst te gebruiken.

Ik kan het onderwerp van een tekst bepalen.

Ik kan de hoofdgedachte van een tekst bepalen.

Lezen §1 - herhaling brugklas

Woordraadstrategie

1. De zin ervoor en erna lezen.
   
   
2. Zoek naar:
   - synoniemen
   - tegenstellingen
   - omschrijvingen
   - voorbeelden

Onderwerp

1. Waarover gaat de tekst: wat ga je lezen?
   
   
2. Zo kort mogelijk. Denk in steekwoorden:
   - voetballers
   - avocado's
   - porseleinen servies
   
   
3. Lees oriënterend: 
   - plaatjes, titel, kopjes
   - eerste/laatste alinea

Hoofdgedachte

1. Wat is nu de kern van deze tekst?
   
   
2. Vertel de belangrijkste boodschap in één zin.
   
   Een soort minisamenvatting dus.
   
   
3. Je leest de hele tekst.

Opdracht

Opdracht

Maak online van lezen §1 (cursus 1) opdracht 1 t/m 3.

Hoe: Alleen

Wat: iPad

Klaar: opdracht 1 t/m 5 van spelling §5 (blz. 256) al af?

Wat gaan we doen?

• Lezen boek Lily (15 min)
  
• Huiswerk spelling §4+6 nakijken (10 min)
• Uitleg spelling §5 + zelfstandig werken (30 min)
  
• Meer dan lezen §1 (brugklas) herhalen (15 min)
• Lesafsluiting (5 min)
  

Lesafsluiting

• Waarom schrijf ik zonnebrand en niet zonnenbrand?
• gesprek + stof  >> met of zonder tussen -s? Hoe weet je dit?
  
  
• Wat ging er goed bij jou? Wat kon er beter?
  

Volgende les:

• Spelling §1-6 herhalen / verder oefenen
• Lezen §1 verder oefenen
  
  

Huiswerk:

-