18.3 Enzymwerking

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 18.3 Enzymwerking

Doel 18.3

18.3 Enzymwerking

- Je kent de werking van enzymen; pH- en temperatuurgevoelig.

- Je kunt uitleggen op welke manier cellen de activiteit van enzymen regelen.

Wat is een enzym

Eiwit dat een chemische reactie (knippen of plakken) versnelt door de activeringsenergie te verlagen

Een enzym bevat naast een eiwit soms ook een cofactor/ co-enzym

Voorbeelden van enzymen

Verteringsenzymen:

Knippen grote moleculen in kleine

Voorbeelden van enzymen

DNA-polymerase

Plakt nieuwe nucleotide aan een DNA streng

RNA-polymerase

Plakt nieuwe nucleotide aan een RNA streng

Knippen of plakken

Hydrolyse: splitsing van twee moleculen met behulp van water (komt energie bij vrij)

Condensatie: binden van twee moleculen tot een groter molecuul waarbij water vrijkomt (kost energie)

Bij vertering is altijd sprake van hydrolyse (want grote stoffen worden kleiner). Dit kost dus water en er komt energie vrij.

Knippen of plakken

Substraat en product

De stof die door het enzym wordt omgezet heet het substraat

De stof die ontstaat door het enzym heet het product

substra(a)t/en -> mbv enzym -> product(en)

Wat is een enzym

Eiwit dat een chemische reactie (knippen of plakken) versnelt door de activeringsenergie te verlagen

Let op: Enzym wordt hierbij niet verbruikt!

Een enzym bevat naast een eiwit soms ook een cofactor/ co-enzym

Wat is een enzym

Eiwit dat een chemische reactie (knippen of plakken) versnelt door de activeringsenergie te verlagen

Let op: Enzym wordt hierbij niet verbruikt!

Een enzym bevat naast een eiwit soms ook een cofactor/ co-enzym

Cofactor/ Co-enzym

Enzym = eiwit plus niet eiwit-deel (=cofactor).

Niet eiwitdeel = organisch (bijvoorbeeld een vitamine) -> co-enzym

Eiwitstructuur

De werking van enzymen hangs nauw samen met de structuur/ vorm ervan.

Enzymstructuur - twee kanten

- Receptor voor het substraat:

Actieve centrum/ actieve zijde

- Receptor voor activator/ inhibitor (remstof):

Allosterische zijde (niet altijd aanwezig)

Enzymregeling

Competitieve remming/ inhibitie: een inhibitor bezet de bindingsplek van het substraat op het enzym.

De inhibotor lijkt qua structuur sterk op het substraat.

Inhibitie

Enzymregeling

Allosterische activatie: als een activator gebonden zit aan de allosterische zijde kan het substraat binden

Enzymregeling

Allosterische remming: als een inhibitor gebonden zit aan de allosterische zijde kan het substraat niet binden

Enzymregeling

Productremming: als het product van een enzym ook de inhibitor is.

Product voldoende aanwezig: enzym inactief

Product niet aanwezig: enzym actief - product ontstaat weer

Reactiesnelheid enzym

Afhankelijk van de hoeveelheid enzym, de temperatuur en de hoeveelheid substraat.

Enzymwerking

Enzymconcentratie: hoe meer enzym aanwezig is hoe hoger de reactiesnelheid.

Enzymwerking

Enzymconcentratie: hoe meer enzym aanwezig is hoe hoger de reactiesnelheid.

Opdracht 7

Adri en Eduard voegen bij een experiment met enzymen in twee buizen een even grote hoeveelheid substraat toe. Aan buis 1 voegen ze een hoeveelheid enzym toe met zoveel remstof (die de ruimtelijke structuur van de enzymmoleculen verandert) dat alle enzymmoleculen onwerkzaam zijn. Aan buis 2 voegen ze evenveel enzym en evenveel remstof (met eenzelfde ruimtelijke structuur als het substraat) toe. Ze bepalen de mate van omzetting van het substraat.

Hierna voegen ze aan beide buizen een grote overmaat aan substraat toe.

Welk verschil tussen beide buizen kunnen Adri en Eduard verwachten bij het toevoegen van een overmaat aan substraat? Leg je antwoord uit.

Geef hier zo uitgebreid mogelijk antwoord op de vraag bij opdracht 7

Wat is je antwoord op de vraag bij bron 12?

1. I
2. II
3. III
4. IV

Vraag 3

Wat is je antwoord op vraag 3?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit?

1. x (rood)
2. y (groen
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

E= enzym en
V= voedingsstof
Wat is fout bij dit schema van de enzymwerking?

1. Het enzym past precies op de voedingsstof
2. Het enzym breekt in twee
3. De voedingsstof breekt in twee
4. Er is slechts één voedingsstof aanwezig

Als een enzym gedenatureerd is, betekent dat dat het enzym ...

1. opgebruikt is
2. uit elkaar is gevallen
3. dood is
4. van vorm is veranderd

Welke bewering klopt over de enzymactiviteit en de enzymconcentratie bij temperaturen P, Q en R?

1. Bij alle drie de temperaturen is de enzymconcentratie gelijk.
2. Tussen P en Q neemt de activiteit toe, omdat de concentratie van het enzym toeneemt.
3. Tussen Q en R neemt de activiteit af, omdat de concentratie van het enzym afneemt.

Filmpje Alzheimer

Bekijk het volgende filmpje over Alzheimer (7 min)

Welke eiwitten vormen de plaques bij Alzheimer patienten?

1. APP
2. ABP
3. Tau
4. Vervormt Tau

Wat is de functie van Tau eiwitten in een gezond individu?

1. in stand houden micro-tubuli
2. Aanmaak en reparatie synapsen
3. transport van stoffen over de micro-tubuli
4. knippen APP

Welke structuur is aanwezig in de hersencellen van Alzheimerpatienten en kenmerkend voor deze ziekte?

1. Plaques
2. Tangles
3. ABP
4. Tau

Wil je extra uitleg over enzymen?

Bekijk het filmpje op de volgende dia (15 min)

Super leuk filmpje motoreiwitten!

Dit moet je zien! Het filmpje over motoreiwitten!