1.3 Liberalen, conservatieven en confessionelen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Historisch Overzicht 

vanaf 1848

ss

Liberalen, conservatieven en confessionelen

Leerdoel

Aan het einde van de les kunnen jullie:

1. Uitleggen waarom de Luxemburgse Kwestie (1867) uitbreekt.
2. Uitleggen wat het Caoutchoucartikel inhoudt.

Willem I, II en III

Wie heeft de macht?
1815-1840 Willem I    veel macht
1840-1849 Willem II  door grondwet van 1848 minder macht
1849-1890 Willem III volgt zijn vader paar maanden na de
                                           grondswetswijziging op

Grondwet van Thorbecke

Willem III (1849-1890)

• Willem III volgt in 1849 Willem II op.
• Hij is het oneens met de nieuwe grondwet.
• Hij wil regeren zoals Willem I dat kon.

Luxemburgse kwestie

1867

• Frankrijk is bang voor een te machtige Noord-Duitse Bond (voorloper van Duitsland)
  
• Frankrijk wil Luxemburg daarom kopen van Nederland: dat was geen enkel probleem! (koning Willem III was ook groothertog van Luxemburg)
• Maar...Luxemburg is lid van de Noord-Duitse Bond!

Van onhandige diplomatie

tot internationaal conflict

• In eerste instantie was de Noord-Duitse Bond akkoord en kon Willem III zijn zoon naar Parijs sturen om de verkoop te regelen.
• Maar Von Bismarck (Noord-Duitse Bond) veranderde zijn mening, en dreigde Frankrijk en Nederland met oorlog!
• Nederland schrikt en verkoopt Luxemburg toch niet..

...eind goed, al goed?

• Het Nederlandse parlement hoorde pas achteraf dat er een oorlogsdreiging  was geweest, en vond dat de ministers weg moesten.
• De ministers wilden dat niet, en werden hierin gesteund door Willem III
• Het parlement besloot daarom alle financiële plannen van de ministers af te keuren: nu móesten de ministers wel opstappen.

Sinds de Luxemburgse kwestie neemt een regering altijd ontslag als de meerderheid van het parlement dat wil. De wordt de Vertrouwensregel genoemd. Het is geen wet, maar een ongeschreven regel.

Conclusie

Kabinet kan alleen aanblijven met steun/vertrouwen van de Tweede Kamer

Nederland steeds democratischer

1848 censuskiesrecht, ±12% van de mannen
1887 caoutchouc-artikel, ± 25% van de mannen
1917 algemeen kiesrecht mannen, passief kiesrecht vrouwen
1919 algemeen kiesrecht vrouwen  

1919 24 jaar en ouder
1965 21 jaar en ouder
1983 18 jaar en ouder

Caoutchouc-artikel
1887

• De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.
  
• Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.
  

0

huiswerk:

• Leren: §1.3
• Maken: §1.3 

Klaar?

• Leren: §1.3
• Samenvatten: §1.3

Historisch Overzicht 

vanaf 1848

Liberalen, conservatieven en confessionelen

Leerdoel

Aan het einde van de les kunnen jullie:

1. Kenemerken van de twee confessionele partijen noemen (protestanten en katholieken).
2. Verklaren wat de schoolstrijd inhoudt en waarom die uitbreekt.

Opkomst nieuwe politieke stromingen

Deze komen op voor bevolkingsgroepen die achtersteld waren = emancipatie

1. Confessionelen (christelijk)
- Protestanten    --> verzet tegen niet Christelijke ideeen.
- Katholieken      --> nog steeds achtergesteld in de praktijk

2. Socialisten        --> opkomen voor rechten van de arbeiders

Protestanten

• 1879: A.R.P: Kuyper

• "kleine luyden" : boeren, arbeiders, kleine winkeliers

• kiesrecht voor het mannelijke hoofd van het gezin

Katholieken

• Protestant was officieel geloof in Nederland

• Katholieken achtergesteld
• 1926: Schaepman: R.K.S.P.
• Limburg, Noord-Brabant
  

Confessionelen

De schoolstrijd

• Confessionelen baseren hun politieke ideeën op geloof.
• Het openbare onderwijs werd betaald door de overheid en was neutraal.
• Protestanten en katholieken richtten hun eigen scholen op. Dit is het bijzonder onderwijs.
• De confessionelen streden voor gelijke rechten (emacipatie):

1. De overheid moest ook bijzondere scholen financieren (schoolstrijd).
   
2. Bij het maken van wetten moet meer rekening gehouden worden met geloof.
   

video

huiswerk:

Leren: §1.3 

Maken: keuze

• §1.3 opdr. 5 t/m 10
• Samenvatten: blz. 24 en 25

Klaar?

• Leren: §1.3
• Samenvatten: §1.3
• Filmpje (zie volgende dia)
• Begrippen §1.1 t/m §1.3 noteren
• Syllabus

0