Samenvatting thema 3 Erfelijkheid en evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid en evolutie

Samenvatting Arda

Evolutie theorie

Uitgangspunten:

• verandering in genotype (mutaties)
• natuurlijke  selectie
• ontstaan nieuwe soorten door aanpassingen aan het milieu en isolatie

Soorten en rassen

Organismen behoren tot 1 soort als ze vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen.

Soorten kun je soms verdelen in rassen. Een ras is een groep organismen binnen 1 soort die door de erfelijke eigenschappen verschillen van de rest van de soort.

Veranderingen in genotypen

• Populatie= een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich met elkaar kunnen voortplanten.
  
• Nieuwe genotypen ontstaan(voortplanting & mutaties)
• Diversiteit in een populatie
  

Natuurlijke selectie !!

• Proces dat leidt tot het overleven van een organisme dat zich vergeleken met soortgenoten het best heeft aangepast aan de omgeving.

Natuurlijke selectie wordt bepaald door:

• Het genotype
• Het milieu
  

Evolutietheorie

De evolutietheorie is hetgeen wat wetenschappers nu de beste verklaring vinden voor het ontstaan van leven op aarde en de evolutie. 

Argumenten voor de evolutie zijn:

- Gevonden fossielen

- Overeenkomsten in bouw

- Rudimentaire organen

- Overeenkomsten in cellen en stoffen

Fossielen

Versteende overblijfselen of afdrukken in
gesteenten. 

Fossielen ontstaan doordat resten van organismen

bedekt worden met sedimenten (bijv zand). 

Na miljoenen jaren verstenen de sedimenten. 

Fossielen komen alleen voor in hele oude lagen. 

Verwantschap

Soorten die een gemeenschappelijk voorouder hebben, vertonen verwantschap. 

• Bouw van organen
• Processen in cellen
• Samenstelling van stoffen in cellen

Overeenkomsten 

in bouw

--> ontstaan uit dezelfde

grondvorm -->

waarschijnlijk is er een

gemeenschappelijke

voorouder. 

Rudimentaire organen

Door aanpassingen aan het milieu kunnen bepaalde organen hun functie verliezen.

Soms verdwijnen deze gedurende de evolutie, soms niet. 

Resten van deze (nutteloze) organen noemen we rudimentaire organen. 

Overeenkomsten in cellen en stoffen

• Bij alle organismen verlopen processen zoals verbranding op dezelfde manier. 
• Dit is ook een argument voor de evolutie. 

DNA en eiwitten in organismen worden door wetenschappen nu bekeken. Overeenkomsten hierin lijken te betekenen dat er een gemeenschappelijke voorouder is.  

Biotechnologie

Biotechnologie: allerlei technieken die worden gebruikt om producten voor mensen te maken.

Voorbeeld waar géén DNA wordt veranderd:

• Schimmels en bacteriën --> voedsel maken (kaas, brood)

Voorbeeld waar wel DNA wordt veranderd:

Recombinant- DNA-technieken (crispr-cas, gene editing, bacteriën aanpassen zodat ze insuline kunnen maken)

• genetische modifictie  (DNA wordt veranderd). 
• Transgeen is een genetisch gemodificeerd (veranderd) organisme.

Andere DNA technieken

• DNA van mensen vergelijken om een misdaad op te lossen.
• DNA-verwantschapsonderzoek 

Andere DNA technieken

• DNA van mensen vergelijken om een misdaad op te lossen.
• DNA-verwantschapsonderzoek