Sterk/ zwak + groepsdruk

• GMF
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

15.1 + 15.2 

Actualiteit

Nietzsche - afronding

15.1 - het recht van de sterkste

15.2 - menselijk of niet

Aan de slag met de opdrachten

Het recht van de sterkste

Je kent verschillende theorieën over de krachten die spelen in de strijd van het bestaan en hoe mensen op elkaar reageren.

* Survival of the fittest / Darwin, Huxley

* Wederzijdse hulp / Kropotkin

* Nihilisme / Nietzsche

Waarom is het van belang om te achterhalen of de mens van nature goed of slecht is?

Darwin: Survival of the Fittest - het is inherent aan dieren (en dus ook mensen) dat ze zich tegen elkaar afmeten.
De best aangepaste heeft de grootste kans om te overleven.

Kropotkin: Onderzoek naar diersoorten in Siberië. De barre omstandigheden zorgden er juist voor dat niet de sterkste, maar de best samenwerkende dieren de kou en honger overleefden.

Wie niet sterk is, moet slim zijn?

Darwin heeft niet precies gezegd dat de sterkste de meeste kans op overleven heeft, maar de meest adaptieve. Dat wil zeggen, degene die zich het gemakkelijkst aanpast aan nieuwe omstandigheden. Dat vereist best wat denkkracht!

Sociaaldarwinisme

Gebruiken de ideeën van Darwin om ongelijkheid van mensen in de maatschappij te verklaren. 

Communisme

Kropotkin geloofde dat ook mensen zo samen konden werken om tegen onderdrukking (van de natuur en van menselijke heersers) te strijden. Juist door vrijwillig in (kleine) communes samen te werken, zou de mens in opstand kunnen komen tegen onderdrukking.

Samenwerking

Strijd

Agressie

Assertief reageren

Waar komt het vandaan?

Uit onmacht

Vanuit gelovige hoek: het kwaad 'be-staat' niet, maar 'ont-staat': de mens is geboren met een vrije wil. Hij kan zelf kiezen.

Hormonen, ontwikkelingsfase (peuter/puber-brein)

Thomas Hobbes: angst om te sterven en drang om te leven is de drijfveer van ons handelen (eigenbelang). Ten koste van anderen zichzelf verrijken.

Sigmund Freud: de mens streeft naar lustenbevrediging: driften/instincten (levensdrift eros en doodsdrift thanatos): kan destructief werken.
Uit onderzoek: aangeboren aanleg voor agressie, maar ontwikkelen mechanismen om hier mee om te gaan (context belangrijk).

Suiker, alcohol, drugs, games?

Gewend aan geweld, man-zijn, groepsinvloed

15.2 Menselijk of niet

Maak opdracht 15 

Welke theorieën over agressie worden er beschreven?

Levensvisieboek opdracht 9

Maak opdracht 9 (p.102) en lever dit in op SOM. Deel van de klas heeft de opdracht over meritocratische onderwijs nog niet ingeleverd. 

Groepsdruk

Peer pressure 

De druk/ invloed die een groepslid ondervindt om gedrag af te stemmen op het gedrag van de groep. 

Wanneer ben je extra gevoelig voor groepsdruk?

Groepsgedrag

Sociale normen: binnen een groep geldende regels waar een groepslid zich aan moet houden.

Descriptief: Beschrijven wat anderen 'normaal gesproken' doen:
‘Meer dan 100.000 mensen doen al mee’.

Injunctief: Beschrijven wat anderen vinden dat we zouden moeten doen:
‘De meeste mensen in uw omgeving vinden dat u mee moet doen’.

Sociaal-wetenschappelijke experimenten

Vanuit wetenschappelijke hoek zijn enkele experimenten doorgevoerd waaruit blijkt hoe groepsdruk werkt.

• Het lid zijn van een bepaalde groep (Stanford Prison Experiment)
• Het onder invloed staan van een leider (Het Milgram Experiment)
• Het meelopen met de meerderheid (comformiteitsexperimenten van Asch).

Maar ... worden ook tegengesproken.

Na de Tweede Wereldoorlog vroeg iedereen zich verbijsterd af hoe al die gruwelen toch hadden kunnen gebeuren in nazi-Duitsland. Drie psychologische experimenten schenen een even verhelderend als verbijsterend licht op het gehoorzaamheidsvraagstuk. 

• Asch toonde aan dat mensen onder groepsdruk bereid zijn hun eigen waarneming te betwijfelen. 
• Milgram liet zien dat de aanwezigheid van autoriteit mensen ertoe kan zetten anderen dodelijke shocks toe te brengen. 
• En onder Zimbardo veranderden doodnormale Stanfordstudenten in sadistische gevangenisbeulen.

Aan de slag

• Lezen Why 'Groepsgedrag en groepsdruk' p.12-13
  
  
• Maken 'check' vragen
• Voor LVB:  Why vraag 2