3.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Leerdoel: ik kan uitleggen hoe de Grieks-Romeinse cultuur zich over Europa verspreidde en wat er veranderde in onze streken door de komst van de Romeinen.

De Grieks-Romeinse cultuur.

• De spreektaal in Europa, Egypte en Midden-Oosten was Grieks=>wereldtaal zoals Engels nu.
• veroverde volken leefden en werkten samen, hielden eigen geloof en cultuur.
• Romeinen waren goed in oorlog voeren, organiseren en bouwen praktische zaken zoals: badhuizen, aquaducten, bruggen.
• Na verovering Griekenland interesse in: kunst, boeken, geschiedenis, filosofie en wetenschap: Grieks-Romeinse cultuur.

• Romeinen veroverden Noordwest- Europa en namen eigen cultuur mee, zoals de standbeelden, bouwwerken en boekrollen.
• Romeinse leger legde overal eerst wegen aan=>het leger, berichten van bestuur of leger kunnen zich snel verplaatsen, handelaren kunnen veilig en snel reizen.
• Lokale bevolking maakte kennis met  verharde wegen, stenen huizen, walnoten, glaswerk, linnen kleding, dokters en nieuwe landbouwmethoden. 

• Romeinen legden in veroverd gebied aan: 

1. Hoofdstad voor bestuur.
2. Wegen volgens schaakbord patroon. 
3. Midden in de stad, het forum.

• Leven in de stad:

1. Boeren kwamen met landbouw- producten
2. Bedrijfjes, winkels en restaurantjes. 
3. Voor vermaak waren er badhuizen, amfitheaters (gladiatorengevechten), theaters en wagenrennen. 
   

• Het leven in de stad was lawaaierig, het stonk, onhygiënisch, veel ziekten.
• Rijke mensen woonden in een Villa (Domus), winkeliers en ambachtslieden boven winkel of werkplaats, de rest in flats (insulae).
• Grote Romeinse steden in de provincies waren Keulen en Xanten.
• In Nederland had je Forum Hariani=Voorburg, Nijmegen= Noviomagus, Utrecht=Trajectum.

flats

Domus (stadsvilla)

Wat is de Klassieke cultuur?

1. cultuur van de klassieken
2. cultuur van de Grieken en Romeinen
3. cultuur van de Germanen
4. cultuur van de Egyptenaren en de Romeinen

waar waren de Romeinen niet goed in?

1. oorlog voeren
2. organiseren
3. wetenschap
4. praktische zaken bouwen

Wat leerden lokale volken niet van de Romeinen?

1. wegen aanleg
2. stenen huizen bouwen
3. betere landbouwmethoden
4. oorlog voeren

In de steden kon je voor vermaak naar de badhuizen, amfitheaters, theaters en wagenrennen.

1. waar
2. niet waar

Romeinse leger legde wegen aan om zichzelf en berichten snel te kunnen verplaatsen.

1. waar
2. niet waar

Leven op het platteland

• Gezond, rustig, saai (geen vermaak).
• Bossen werden gekapt voor landbouw.
• Er kwamen grote boerenbedrijven van rijke Romeinen die woonden op een villa rustica. Die villa had mooie wandversieringen, vloerverwarming, badhuis. Voor zijn werk als bestuurder of vermaak ging de eigenaar naar de stad. 
• Slaven deden het werk op de akkers en in het huis. 

Villa Rustica 

Romanisering= het door inheemse bevolking overnemen van de Grieks-Romeinse/klassieke cultuur.

• Om macht te krijgen in het Romeinse leger en bestuur, ging de lokale bevolking huizen bouwen en kleden zoals de Romeinen. Ze kregen als ze rijk waren geworden in het leger bestuursfuncties in eigen streek. 
• Door handel te drijven met de Romeinen verdiende de inheemse bevolking veel en groeide de economie.

Meedoen of macht kwijt.

• Romeinen zorgden ervoor dat bevolking mee wilde werken: inheemse bevolking kreeg dan allerlei voorrechten in bestuur, handel, politiek.
  
• Volken die meedoen met de Romeinen werden bondgenoot, die niet meedoen werden verslagen.
• Gevolg: Romeinen kunnen met weinig mensen het Imperium Romanum besturen, geen verlies macht.
• Romeinen bleven de baas.

• Overwonnen stammen moesten voedsel/vee als belasting betalen, jonge mannen moesten in het Romeinse leger.
  
• Door machtsmisbruik besloten enkele stammen in opstand te komen.
• 69 na Chr. Bataafse Opstand: Bataven grepen hun kans voor vrijheid en deden dat succesvol, toen keizer Nero dood was en zijn generaals vochten om de macht. Nieuwe keizer herstelde de macht en maakte een eind aan de opstand.

Tijd voor een bonus opdracht

Schrijf een verhaal over een dag uit het leven van een puber in Rome..  (minimaal 300 woorden)

Leg uit hoe de klassieke/Grieks-Romeinse cultuur zich verspreidde over Europa.