4H thema 7 BS 5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Kringlopen

4 havo

Thema 7

Basisstof 5

Vandaag

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat er met een kringloop bedoeld wordt.
• Je kunt de koolstofkringloop beschrijven en in een context gebruiken

Programma

1. Wat weet je nog van veranderende ecosystemen?
2. Uitleg koolstofkringloop
3. Toepassingsvragen
4. Zelf werken

Wat is successie?

1. Opvolgen van soorten in levensgemeenschappen over tijd
2. Verandering van abiotische factoren zoals temperatuur over tijd
3. Het aantal soorten dat er in een ecosysteem leeft
4. Het aanleggen van ecosystemen door mensen

Pioniersecosysteem

Climaxecosysteem

Sterkwisselende abiotische factoren

Snelle afwisseling van soorten

Soortenrijk

Humusrijk

Open kringloop

Veel lagen in vegetatie

Toename in biomassa

Ingewikkeld voedselweb

Wat is het verschil tussen primaire en secundaire successie?

1. Van primaire successie is sprake bij een pioniersecosysteem en van secundaire successie bij een climaxecosysteem
2. Primaire successie is het veranderen van graslandschap in struiklandschap en secundair is van struiken naar bossen
3. Primaire successie start vanaf kale, voedselarme bodem en secundaire successie vanaf kale voedselrijke bodem

Drie manieren waarop de mens afhankelijk is van het milieu.
1 het levert voedsel. 2 het levert water. 3 het levert zuurstof.
Bij welk van deze manieren speelt fotosynthese een rol.

1. Alleen bij 1 en 2
2. Alleen bij 1 en 3
3. Alleen bij 2 en 3
4. Bij 1,2, en 3

Welke groep organismen gebruikt CO2 uit de lucht?

1. Producenten
2. Consumenten van de 1e orde
3. Consumenten van de tweede orde
4. Reducenten

In de koolstofkringloop worden door veel organismen stoffen verbrand. Welke organismen doen aan dissimilatie (= verbranding)?

1. planten
2. dieren
3. dieren en schimmels
4. zowel planten, dieren als schimmels

Koolstofkringloop (C)

BINAS 93F

Stikstofkringloop (N)

BINAS 93G

Koolstofkringloop

Koolstofassimilatie = opbouwen van organische stoffen uit anorganische koofstof bevattende stoffen

--> kost energie

Dissimilatie = afbraak van organische materialen waarbij energie vrijkomt

--> Aeroob: met zuurstof

--> Anaeroob: zonder zuurstof

Voortgezette assimilatie

In de koolstofkringloop worden door veel organismen stoffen verbrand. Welke organismen doen aan dissimilatie (= verbranding)?

1. planten
2. dieren
3. dieren en schimmels
4. zowel planten, dieren als schimmels

Als er dood organisch materiaal is, zoals blaadjes die van de boom zijn gevallen, kan dit door reducenten worden omgezet tot anorganische stoffen. Dit kan met of zonder zuurstof. Als er CH4 ontstaat, welk proces is er dan aan vooraf gegaan?

1. Assimilatie
2. Aerobe dissimilatie
3. Anaerobe dissimilatie
4. Geen van deze drie

Zelf werken

Lezen

BS 5 (blz. 196 en 197)

Maken

BS 5 opdr. 30 en 31

Snel klaar? --> lees alvast 'stikstofkringloop' (blz. 198 en 199)

Kun je:

• benoemen wat een kringloop is?
• de koolstofkringloop beschrijven en in een context gebruiken?

Kringlopen

4 havo

Thema 7

Basisstof 5

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt de stikstofkringloop beschrijven en in een context gebruiken

Programma:

1. Uitleg stikstofkringloop met nijntje nitraat
2. Wat is de stikstofcrisis?
3. Zelf werken

Nijntje nitraat

A: Planten nemen nitraat (NO₃-) op.

B: Er vindt stikstofassimilatie plaats
     vorming aminozuren

(vorming eiwitten is voortgezette assimilatie)

C: Dier eet plant, verteert en assimileert eigen        organische stoffen.

D: Bij dissimilatie komt ureum vrij. 

E: Rottingsbacterien breken ureum af tot NH₃

F: NH₃ lost in (grond)water op tot NH₄+

G: Nitrietbacterien zetten NH₄+ om in NO₂-

H: Nitraatbacterien zetten NO₂- om in NO₃-

Welke problemen ontstaan door het overschot aan stikstof in Nederland?

1. Verlies van biodiversiteit doordat sommige plantensoorten gaan domineren
2. Verlies van biodiversiteit doordat het stikstof water aantrekt en planten verstikt
3. Verlies van biodiversiteit doordat de grond basisch wordt (hoge pH)
4. Verlies van biodiversiteit doordat de bodem verzuurt (lage pH)

Welk molecuul bevat geen stikstof?

1. Aminozuren
2. DNA
3. Nitraat
4. Glucose

Welke stikstofverbinding komt het meeste voor in de lucht?

1. N2
2. NO3-
3. NH3
4. NOx

Wat neemt de plant op van de stikstofkringloop?

1. Nitriet
2. Water
3. Glucose
4. Nitraat

Welke organismen zijn er nodig voor planten om N2 uit de lucht toch te kunnen opnemen (in de vorm van NH3)?

1. Rottingsbacteriën
2. Nitirificerende bacteriën
3. Knolletjesbacteriën
4. Denitrificerende bacteriën

Zelf werken

Lezen

BS 5 (blz. 198 t/m 201)

Maken

BS 5 opdr. 32 t/m 35

Kun je:

• de koolstofkringloop beschrijven en in een context gebruiken?
• de stikstofkringloop beschrijven en in een context gebruiken?