LessonUp poëzie H5 les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Beeldspraak en stijlfiguren

'Een voorzichtige blik tussen de bladeren, 

toonde een leeg nest.'

Wat een bende hier!

Het laatste kind gaat op zichzelf wonen.

Metafoor

• Een beeld (het lege nest) wordt genoemd
• De lezer weet dat er iets anders wordt bedoeld (een leeg huis)
• Er is een overeenkomst die we automatisch bedenken (even een triest gevoel dat je als ouders nu alleen bent)

Toen Robin binnen kwam, zag ik Iris plotseling zo rood als een tomaat worden.

De sneeuw lijkt wel een witte deken die over het landschap is gelegd.

een vergelijking

een vergelijking met als

Vergelijking

• Het verband tussen het beeld en wie/wat je bedoelt, is duidelijk (Iris - tomaat of sneeuw - deken)
• De overeenkomst wordt genoemd (rood of wit)

Wat wordt
hiermee bedoeld?

Symbool

Een object, een gebaar of een handeling heeft een achterliggende betekenis die de lezer kent en meteen interpreteert

'Ober, geef mij nog een glas!'

1. Ik wil graag nog een glas.
2. Ik wil graag de rekening.
3. Ik wil nog een glas met daarin een drankje.
4. Ik heb geen dorst meer.

Metonymia

• Vormen van deel - geheel 
• Je noemt een deel (glas), maar bedoelt het geheel (glas met inhoud)
• Of andersom: geheel - deel

Andere voorbeelden

• Nederland heeft de wedstrijd met 1-0 gewonnen.
• Daar hangt een Picasso aan de muur.
• Graag alle neuzen deze kant op!

'De kerst komt eraan.'

1. Dat duurt nog meer dan een half jaar.
2. De kerst kan zelf niet aan komen lopen.
3. Je bedoelt: het is bijna 25 december.
4. Dit is een personificatie.

'Mijn auto wilde vanochtend niet starten.'

1. Dat is balen.
2. Dit is een personificatie.
3. De auto beslist dat zelf niet.
4. Ik ga altijd lopen.

Personificatie

• Een object (Kerstmis, de auto) krijgt een menselijke eigenschap toebedeeld (aankomen/arriveren, willen).

Vooropplaatsing (prolepsis)

Reikhalzend keek ik uit naar hun komst.

Mijn lieve moeder wilden we graag in het zonnetje zetten.

Kattenfilmpjes kijken was het enige wat ik nog kon.

Herhaling (repetitio)

De dichter herhaalt een woord meerdere malen; dit woord is kennelijk belangrijk voor de interpretatie van het gedicht

'Omdat het geluk een herinnering is

bestaat het geluk omdat tevens

het omgekeerde het geval is.'

Rutger Kopland

Vragen?