LessonUp poëzie H5 les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Beeldspraak en stijlfiguren

In elk gedicht dat je bespreekt (dus ook tijdens de poëziepitch) zal beeldspraak en/of stijl naar voren komen. Het belangrijkste kenmerk van poëzie was immers WOORDKUNST.

'Een voorzichtige blik tussen de bladeren, 

toonde een leeg nest.'

De jonge vogels zijn uitgevlogen.

Het laatste kind van de ik-persoon gaat op zichzelf wonen.

metafoor

een beeld (het lege nest) wordt genoemd

de lezer weet dat er iets anders wordt bedoeld (een leeg huis)

er is een overeenkomst die we automatisch bedenken (even een triest gevoel dat je als ouders nu alleen bent)

Toen Robin binnen kwam, zag ik Iris plotseling zo rood als een tomaat worden.

De sneeuw lijkt wel een witte deken die over het landschap is gelegd.

een vergelijking

een vergelijking met als

vergelijking

het verband tussen beeld en wie/wat je bedoelt, is duidelijk 

(Iris - tomaat of sneeuw - deken)

de overeenkomst wordt genoemd (rood of wit)

Wat wordt
hiermee bedoeld?

symbool

een object, een gebaar of een handeling heeft een achterliggende betekenis die de lezer kent en meteen interpreteert

'Ober, geef mij nog een glas!'

1. Ik wil graag nog een glas.
2. Ik ga ervan uit dat ik nogmaals hetzelfde krijg.
3. Ik wil graag een glaasje met ranja, bier of water.
4. Ik heb geen dorst meer.

metonymia

vormen van deel - geheel 

je noemt een deel (glas), 

maar bedoelt het geheel (glas met inhoud)

of andersom: geheel - deel

en de gesprekspartner begrijpt dit

andere voorbeelden

Nederland heeft de wedstrijd met 1-0 gewonnen.

Daar hangt een Picasso aan de muur.

Graag alle neuzen deze kant op!

De kerst komt eraan.

1. Nog lang niet!
2. De kerst kan zelf niet aan komen lopen.
3. Je bedoelt: het is bijna 25 december.
4. Dit is een personificatie.

Mijn auto wilde vanochtend niet starten.

1. Dat is balen.
2. Dit is een personificatie.
3. De auto beslist dat zelf niet.
4. Je kunt beter met de fiets gaan!

personificatie

een object (Kerstmis, de auto)

krijgt een menselijke eigenschap toebedeeld

(aankomen/arriveren, willen)

vooropplaatsing (prolepsis)

Reikhalzend keek ik uit naar hun komst.

Mijn lieve moeder wilden we graag in het zonnetje zetten.

Kattenfilmpjes kijken was het enige wat ik nog kon.

Herhaling (repetitio)

de dichter herhaalt een woord meerdere malen

dit woord is kennelijk belangrijk voor de interpretatie van het gedicht

'Omdat het geluk een herinnering is

bestaat het geluk omdat tevens

het omgekeerde het geval is.'

Rutger Kopland

vragen?