5H Herh. 14.3 en 14.4 Zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H14 Reageren

Deze les:

- Terugblik 14.1

- Herhalen 14.3 + 14.4

- Quiz time!

- Examenvragen oefenen

Leg begrippen uit aan je buur (5 min)

Weten jullie het allebei niet? Zoek op in je boek!

Antagonisten	Pezen
Hartspierweefsel	Glad spierweefsel
Dwarsgestreept spierweefsel	Actine en Myosine
Snelle spiervezels	Langzame spiervezels
Krachttraining	Duurtraining

Overzicht (Nectar)

                           Bouw van een zenuwcel: namen? 

                     Weet je ze nog?

Heb je de namen goed?

1= dendriet

2= cellichaam

3=celkern

4=axon

5=synaps/einde axon

Bouw van zenuwcellen (neuronen) - BINAS 88A

Dendriet: loopt naar cellichaam toe

Axon: uitloper, loopt van cellichaam af, om axon zitten isolatielaagjes (myeline) van de cellen van Schwann

Cellichaam: bevat kern

Synaps: Einde van axon, impulsoverdracht naar volgende zenuwcel/spier

BINAS 88A

Sensorisch neuron

Gevoelszenuwcellen (sensorisch):

Zenuwcellen die impulsen vervoeren van zintuigen 

naar het CZS, vaak lange uitlopers.

Schakelneuron

Schakelcellen: 

Zenuwcellen binnen het CZS. Vormen met veel verbindingen via uitlopers een netwerk . 

Motorisch neuron

Bewegingszenuwcellen (motorisch):

Zenuwcellen die impulsen vervoeren van CZS naar spieren

of klieren, vaak lange uitlopers.

Opdracht: Bekijk BINAS 88J en 

benoem nummers 1 t/m 11

https:

De actiepotentialen worden sprongsgewijs doorgegeven van insnoering naar insnoering tussen de Myeline schedes (gevormd door de cellen van Schwann)

Bij een actiepotentiaal draait de lading om: binnen wordt positief i.p.v. negatief geladen door Na⁺ instroom ( = depolarisatie)

Impulsgeleiding op een rijtje

Impuls = elektrisch stroompje = actiepotentiaal

• ontstaat als prikkel sterk genoeg is (boven drempelwaarde)
• negatieve lading slaat om naar positieve lading door Na⁺ instroom
• herstelt door K⁺ uitstroom, gevolgd door volledig herstel
• zenuwcel is niet prikkelbaar tijdens K⁺ uitstroom/ korte herstelperiode
• hoogte van impuls is altijd hetzelfde
• bij sterkere prikkel neemt impulsfrequentie toe

Synaps - BINAS 88G

Automatisch en onbewust

In een reflex voer je een beweging uit voordat je je hiervan bewust wordt. 

Voorbeelden reflexen:

- kniepeesreflex

- pupilreflex

Reflexboog: via ruggenmerg met grijze en witte stof

Cellichamen van schakelcel en motorisch neuron in liggen in de grijze stof

Reflexboog, de hersenen worden pas later geïnformeerd: via witte stof ontvangen zij info via axonen

Reflexboog

In welke volgorde loopt de informatie-verwerking?

https:

Animale zenuwstelsel

Zowel de bewuste bewegingen als de reflexen lopen via het animale zenuwstelsel: 

De zenuwen lopen van uitwendige zintuigen (receptoren) via het centrale zenuwstelsel naar de uitvoerders (effectoren = spieren en klieren)

Autonome zenuwstelsel

Dit zenuwstelsel regelt de activiteit van de inwendige organen. 

Het bestaat uit twee delen:

- Orthosympatisch deel (actie van je lichaam)

- Parasympatisch deel (rust en herstel)

zie BINAS 88L

De spieren die je gebruikt bij het praten

1. Animaal
2. Autonoom

De spieren in de huid die je kippenvel bezorgen

1. Animaal
2. Autonoom

De spieren die je gebruikt om te lopen

1. Animaal
2. Autonoom

De spieren die voor een kniepeesreflex zorgen

1. Animaal
2. Autonoom

Je hartspier

1. Animaal
2. Autonoom

De spieren voor de peristaltische beweging van je darm

1. Animaal
2. Autonoom

Autonoom zenuwstelsel

Bestaat uit twee delen:

Orthosympatisch zenuwstelsel: 

actie

Parasympatisch zenuwstelsel: 

rust en herstel
 

https:

Welk deel van een zenuwcel leidt impulsen van het cellichaam af?

1. Dendriet
2. Axon

Welke zenuwcellen liggen in hun geheel in het centrale zenuwstelsel?

1. bewegingszenuwcel
2. gevoelszenuwcel
3. schakelcellen
4. geen van alle

Waar ligt het cellichaam van de gevoelszenuwcel/ sensorisch neuron?

1. in het centrale zenuwstelsel
2. buiten het centrale zenuwstelsel

In welke richting geleiden gevoelszenuwcellen/ sensorische neuronen impulsen?

1. Naar het centrale zenuwstelsel toe
2. van het centrale zenuwstelsel af

Welk neuron eindigt bij een spier?

1. schakelcel
2. sensorisch neuron
3. motorisch neuron

Een sterkere prikkel leidt tot

1. hogere actiepostentiaal
2. hogere impulsfrequentie

Je ruikt eerst een vieze lucht wanneer je een lokaal inkomt, maar na een tijdje niet meer (=gewenning). Hoe kan dat?

1. de drempelwaarde wordt lager
2. de drempelwaarde wordt hoger
3. impulssterkte wordt lager
4. impulsfrequentie wordt lager

Waar ligt een motorprogramma voor fietsen opgeslagen?

1. primaire motorische schors
2. secundaire motorische schors
3. kleine hersenen

Je wilt je rechterhand optillen. Waar beginnen de impulsen?

1. primaire motorische schors
2. secundaire motorische schors
3. hersenstam
4. kleine hersenen

Kan dit reflex nog optreden als:
1. De zenuwcellen bij R zijn uitgeschakeld?
2. In de grote hersenen de bewegingscentra zijn uitgeschakeld?

1. 1: Ja 2: Ja
2. 1: Ja 2: Nee
3. 1: Nee 2: Ja
4. 1: Nee 2: Nee

Waar begint een reflex?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel
4. zintuig

Welke onderdelen van een reflexboog liggen in het ruggenmerg?

Je schrikt. Welk deel van je autonome zenuwstelsel is actief? En wat gebeurt er met je pupilgrootte?

1. orthosympatisch-groter
2. orthosympatisch-kleiner
3. parasympatisch-groter
4. parasympatisch-kleiner

Examenvragen oefenen

Maken examenvragen Zenuwstelsel (14.3 + 14.4)

--> link

biologiepagina.nl