H2 Fouten voorkomen 2.4 Twijfelwoorden HERHALING STOF

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

2.4 Twijfelwoorden

Leerdoel

- Je weet in een aantal veelvoorkomende twijfelgevallen welke woorden je het best kunt gebruiken.

- als/dan, die/dat/wat, grootte/grote, kennen/kunnen, liggen/leggen, wil of wilt?, Na of naar?

Twijfels?

Sommige woorden lijken op elkaar en worden nogal eens met elkaar verward. 

Twijfel je zelf over het juist gebruik van een woord? Zoek dat dan op internet --> beide? of beiden? 

Bijv. op Taaladvies.net of Onzetaal.nl

Als of dan?

Als = vergelijking die GELIJK is

Dan = vergelijking die NIET GELIJK is

Ik heb dezelfde trui als Mieke. 

Ik ben groter dan Jan. 

als...

Gebruik 'als' ook bij de uitdrukking 'keer zo...'

Vb.

Kyara geeft twee keer zo veel uit als Maarten.

als/dan + verwijswoord

Na als en na dan gebruik je de verwijswoorden:

ik - jij - hij - zij - wij - jullie - zij

Voeg het werkwoord toe om te controleren of je het juiste verwijswoord gebruikt.

Vb. Sep tekent beter dan ik (teken). (NIET DAN MIJ)

Vb. Jij typt sneller dan hij (typt). (NIET DAN HEM)

'als' na het woord 'even'

'als' gebruiken we daarom wanneer er geen vergelijking is, maar een overeenkomst (even....als). 

- Jij bent even groot als mij.

- Ik ben even groot als jou.

- Ik ben even groot als haar.

Ik ben groter dan hij. 

'als' komt altijd na een stellende trap.

'dan' komt altijd na een vergrotende trap. 

 

'als' na het woord 'zo'

Na zoveel, zo en zozeer volgt als (even groot als, drie keer zoveel als). Voorbeelden:

- Hij heeft net zoveel praatjes als jij.

- Hij is zo dom als hij lang is.

- Nederlands is net zo klein als Zwitserland. 

dan

‘Dan’ gebruiken we als iets NIET GELIJK is.

Iets is bijvoorbeeld GROTER, KLEINER, MOOIER, FIJNER, FRAAIER, etc.

Voorbeelden

Jouw broek is langer dan die van mij.

Ivan is leuker dan Stef.

dan ik (niet dan mij)

Fout:

Mijn broer is groter dan mij,

Goed:

Mijn broer is groter dan ik.

Mijn broer is groter dan ik ben. 

als mij / dan ik

Jij bent groter dan ik. 

Jij bent even groot als mij. 

FOUT: 

Jij bent groter dan mij. 

Jij bent even groot als ik. 

als of dan?

Donna is even oud ……….. Amber.

1. als
2. dan

als of dan?

Suriname is vier keer zo groot ………. Nederland.

1. als
2. dan

als of dan?

Anders …….. mijn zus hou ik erg van katten.

1. als
2. dan

als of dan?

Die mensen hebben het net zo goed fout ………… jullie.

1. als
2. dan

als of dan?

In talen is hij veel beter …………… zijn broer.

1. als
2. dan

als of dan?

Dat nieuwe lokaal heeft dezelfde afmetingen …………… de oude lokalen.

1. als
2. dan

als of dan?

Deze soap is niet zo leuk …………… ik verwacht had.

1. als
2. dan

als of dan?

Een 5 was meer …………… waar ik op gerekend had.

1. als
2. dan

Wat is de volgorde van de trappen van vergelijking van...?

veel

1. veel, meer, meest(e)
2. meer, minder, meest(e)
3. veel. meest(e), meer
4. veel, meest(e), minst

Die, dat of wat?

Die --> om terug te verwijzen naar de-woorden en meervoud.

Dat --> om terug te verwijzen naar het-woorden.

Wat --> om terug te verwijzen naar

- onduidelijke woorden: alles, niets, iets, enige

- een volledige zin

- een overtreffende trap

Die, dat of wat?

Die --> De boeken die daar liggen, zijn van mij.

Dat --> Het boek dat daar ligt, is van mij.

Die, dat of wat?

Wat --> om terug te verwijzen naar

- onduidelijke woorden: Het enige wat hij wil, is slagen voor het examen.

- een volledige zin: De stagebegeleider gaf mij vrij, wat ik aardig vond.

- een overtreffende trap: Ik vind voorlezen het leukste wat er is. 

die, dat of wat?

Het meisje ..... daar loopt.

1. die
2. dat
3. wat

die, dat of wat?

De thee ..... bijna koud is.

1. die
2. dat
3. wat

die, dat of wat?

Het enige ..... zij wil, is slagen.

1. die
2. dat
3. wat

Grootte of grote?

Grootte = formaat, omvang

Dit is een zelfstandig naamwoorden

Vb. De grootte van een poster.

Grote = een woord die uitdrukt wat is het zelfstandig naamwoord is

Dit is een bijvoeglijk naamwoord

Vb. De grote poster. 

Grote of grootte?

1. Ik kan de grootte van dat schilderij niet inschatten.
2. Ik kan de grote van dat schilderij niet inschatten.

Kennen of kunnen?

kennen = iets weten, iets geleerd hebben

Vb. Ik ken de inhoud van hoofdstuk 1..

(ik ken - jij/zij/hij kent - wij/jullie/zij kennen)

Kunnen = in staat zijn om iets te doen

Vb. Ik kan die een drone besturen.

(ik kan - jij kunt - hij/zij kan - u kunt - wij/jullie/zij kunnen) 

(Kennen) jij?

1. ken
2. kent
3. kennt

We kennen/kunnen hem al jaren!

1. kennen
2. kunnen

Kennen jullie het boek?

1. Ik heb de film en /of serie gezien
2. Ik ken het niet.
3. Ik heb het boek (een stukje) gelezen.
4. Ik weet dat het boek bestaat.

Kennen is iets weten
Kunnen is iets doen

1. Waar
2. Niet waar

Liggen of leggen?

liggen = niet bewegen, iets beweegt niet, in rusttoestand

Vb. Ik lig op de bank.

(ik lig - jij/zij/hij ligt - wij/jullie/zij liggen)

leggen = in actie, iets doen

Vb. Ik leg het boek terug in de kast.

(ik leg - jij legt - hij/zij legt - u legt - wij/jullie/zij leggen) 

De sleutels voor uw hotelkamer ... bij de receptie

1. liggen
2. leggen

Ahmed ... het gereedschap na de werkdag weer in de werkplaats.

1. liggen
2. leggen

Ik weet niet waar ik al materialen liggen/leggen.

1. liggen
2. leggen

Liggen of leggen?

1. Ik leg in een deuk.
2. Ik lig in een deuk.

Kies het juiste woord.

Boter moet je in de koelkast [leggen/liggen].

1. Leggen
2. Liggen

Wil of wilt?

Ik wil          (wilde)

Jij/Je wilt   (wilde)               

U wilt       (wilde)

Hij/zij wil   (wilde)

Wij/jullie/zij willen   (wilden)

NIET WOU / WOUDEN

Tot slot:
Is het 'hij/zij/het wil' of 'hij/zij/het wilt'?

1. Wil
2. Wilt

Wil of wilt?

1. Thijs werkt hard door, want hij wilt op tijd naar huis.
2. Thijs werkt hard door, want hij wil op tijd naar huis.

Na of naar?

Na = achter, volgend op

Naar = een richting, een verwijzing maken

Vb met na: Na schooltijd, na de pauze, na het eten, even na tienen               

Vb met naar - richting: naar huis lopen, naar school gaan, met de rug naar de deur staan

Vb met naar - verwijziging: naar aanleiding van,  naar mijn mening, naar men zegt 

Na of naar?

..... aanleiding van die brief bel ik u.

1. na
2. naar

Na of naar?

..... het incident ging het bergafwaarts met de patiënt.

1. na
2. naar

Nog niet gemaakt?

Blz. 224-228, Opdracht 1 t/m 9

Digitaal: 2.4 alle normale opdrachten