H5.2 Baas boven baas

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

H5.2 | Baas boven baas

opdrachten 3 t/m 6a/b, 9 + 10

Deelvragen

Welke conflicten waren er tussen hoge en lage edelen?

Hoe werd een Middeleeuwse stad bestuurd?

Blz.86

Opdracht 3

a.

Je hebt in figuur 5 de lichtgrijze gebieden gekleurd.

b. Je hebt West-Friesland omcirkeld.

c.  Hij heeft West-Friesland veroverd. Dat zie je op de kaart: het is één van de veroverde gebieden.

d. 

Je hebt de plaatsnaam Woerden onderstreept.

Opdracht 3

e.

Hoe kreeg Floris V het gebied rond Woerden in zijn bezit: als erfenis van zijn vader of door het te veroveren?

Door het te veroveren krijg hij het in bezit.

Opdracht 3

F.

Voor Herman van Woerden was dit mogelijk een reden om Floris te haten. Leg dat uit.

Het bezit van Herman van Woerden was door  Floris veroverd. Hij was dus verslagen en vond dat niet echt leuk.

Floris V

Opdracht 3g

Leenmannen van Floris V bestuurden delen van zijn gebied. Deze lage edelen moesten Floris trouw zweren. Na die eed kon Floris hen vertrouwen.

Werkte zo'n eed wel of niet goed?

De gebeurtenissen uit 1296 bewijzen dat dit niet goed werkte, want lage edelen hebben Floris vermoord, hoewel ze trouw aan hem gezworen hadden. Blijkbaar was hun trouw niet erg veel waard.

Floris V

Blz. 86

Opdracht 4

b.

Wat waren voor een heer de voordelen om stadsrechten te geven?

Opdracht 4

a.

Leg in eigen woorden uit wat stadsrechten zijn.

Bijvoorbeeld: Stadsrechten zijn afspraken die inhouden dat inwoners van de stad zelf hun stad mogen besturen.

Opdracht 4

b.

Wat waren voor een heer de voordelen om stadsrechten te geven?

De voordelen waren dat heer er iets voor terug kreeg, bijvoorbeeld belasting of een ander geldbedrag.

Opdracht 4

c.

Wat waren voor een stad de voordelen om stadsrechten te krijgen?

Voordelen voor de stad waren het krijgen van meer rechten, zodat de burgers meer dingen zelf konden regelen.

Opdracht-5

a.

Van wie kreeg ‘s-Hertogenbosch stadsrechten?

 

Opdracht-5

a.

Van wie kreeg ‘s-Hertogenbosch stadsrechten?

De stadrechten werden gegeven door hertog Jan III (van Brabant).

Opdracht-5

b.

Maak de zinnen af…

Het is 27 januari van het jaar ......

• Als je iemand ......., dan moet je voor straf ......

• Als je in onze stad woont, dan moet je ...... Wie dat niet doet, moet ....... 

Opdracht-5

b.

Maak de zinnen af…

Het is 27 januari van het jaar 1375.

• Als je iemand met je vuisten slaat, dan moet je voor straf vijf schellinck betalen.

• Als je in onze stad woont, dan moet je dakpannen op je dak leggen. Wie dat niet doet, moet vijf schellinck betalen.

Opdracht-5

c.

Is de tekst (bron opdracht 5b) betrouwbaar?

Ja, want de tekst komt uit de tijd zélf (het is een directe bron).

Opdracht-5

d.

Vind je deze tekst meer of minder betrouwbaar dan bron 8?

Meer, want de tekst van bron 8 is ‘vertaald’ naar modern Nederlands. 

Maar misschien heeft de vertaler fouten gemaakt en is het daardoor minder betrouwbaar.

Opdracht 6

a.

Voor welke misdaad zou de man zijn veroordeeld (bron 9)?

Bijvoorbeeld: moord, brandstichting, oplichting, diefstal of verraad.

Opdracht 6

b.

De man wordt in het openbaar gedood. Iedereen mag komen kijken. Bedank daar een reden voor.

Opdracht 6

b.

De man wordt in het openbaar gedood. Iedereen mag komen kijken. Bedank daar een reden voor.

De reden is dat de mensen ervan konden leren: dit gebeurt er met iemand die een misdaad pleegt.

Opdracht 9

a.

Wie bepaalde hoe lang de ‘schreef’ was in een stad zonder stadsrechten?

 

Opdracht 9

a.

Wie bepaalde hoe lang de ‘schreef’ was in een stad zonder stadsrechten?

De heer van het gebied waarin de stad lag bepaalde waar de 'grens' lag.

Het Nederlands kent het woord vooral van de uitdrukking 'over de schreef gaan': een vastgestelde grens overschrijden.

Opdracht 9

b.

Wie bepaalde hoe lang de ‘schreef’ was in een stad met stadsrechten?

 

Opdracht 9

b.

Wie bepaalde hoe lang de ‘schreef’ was in een stad met stadsrechten?

In een stad met stadsrechten bepaalden de burgers van de stad waar de 'schreef' lag.

 

Opdracht 9

c.

Stel, er zijn in onze tijd nog steeds stadspoorten met een schreef. Wie bepaalt dan de lengte van de schreef?

In onze tijd: de gemeenteraad, want zij stellen de regels vast die in de stad gelden.

Regering en parlement is ook een goed antwoord.

 

Opdracht 10

a.

De juiste woorden zijn 'geel'.

De Nederlanden bestonden uit zeventien gewesten, die werden bestuurd door hoge edelen. Vaak lieten zij een deel van hun gebied besturen door lage edelen, die dan dus hun leenmannen waren.

 

Blz. 87

Opdracht 10

b.

Vul de juiste woorden in! (en die zijn 'geel')

Als een stad stadsrechten krijgt, krijgen de burgers van een stad meer vrijheid. Ze mogen bijvoorbeeld zelf rechtspreken. In het stadsrecht staan afspraken waaraan de burgers zich moeten houden. Het stadsbestuur bestaat uit de schout en de schepenen en de burgemeester.

 

Pak je planagenda!

H5.4 | Veilig maar vies

lezen (en markeren) blz. 90 en 91

Maken opdrachten 2, 3, 6, 8, 9 + 10